گرفته است و در مكاتبه اى از اين وضعيت، به امام، شكوه مى كند. او خود مى گويد:

۰.كتبت إلى صاحب الزمان(ع):إن أهل بيتى يؤذونى و يقرعونى بالحديث الذّى روى عن آبائك(ع) أنّهم قالوا: خدّامنا وقوّامنا شرار خلق اللّه. فكتب: ويحكم ما تقرؤون ما قال اللّه تعالى «وجعلنا بينهم و بين القرى الّتى باركنا فيها قرى ظاهرة»؟! فنحن واللّه القرى الّتى بارك اللّه فيها وأنتم القرى الظاهرة. ^۱

۰.به امام زمان(عج) نوشتم:خانواده ام مرا مى آزارند و با حديثى كه به پدرانت نسبت مى دهند، مرا خوار و خفيف مى سازند. آنان نقل مى كنند كه پدرانت گفته اند: خدمتگزاران و كارگزاران ما، بدترين مخلوقات خداوند هستند.
امام در پاسخم نگاشت: واى بر شما، مگر نخوانده ايد كه خداوند تعالى گفت: «وما ميان آنان و شهرهايى كه بدانها بركت داديم، شهرهايى آشكار قرار داديم». به خدا قسم ما آن شهرهاى مباركيم و شما (خدمتگزاران ما) شهرهاى آشكاريد.

اين تفسير زيبا و تمثيل گونه از كلام الهى كه در جوامع روايى، آن را از امام سجاد و امام باقر(ع) نيز گزارش كرده اند، ^۲ ما را به نتيجه گيرى از مقاله رهنمون مى سازد؛ يعنى روشن نمودن وظيفه فعلى در دوره اى كه دست شيعه از خورشيد ولايت كوتاه است و به نورى از پس ابر، قناعت دارد. امّا پيش از پرداختن به چگونگى پالايش حديث در عصر غيبت، اهداف، انگيزه ها و دستاوردهاى عرضه حديث را در طول دوره حضور، دسته بندى مى نماييم تا روش عرضه بتواند قابليت خود را براى كاربردهاى گوناگون نشان دهد.

انگيزه ها و دستاوردهاى عرضه

توجه به چگونگى و ادب عرضه، مراحل متعدّد آن را روشن مى كند؛ مرحله هايى عقلايى، عمومى و جارى در هر گفته، يعنى همان: اطمينان از صدور، كشف مراد و مقصود اصلى و احراز جهت صدور. مى توان اين بخش را همين گونه سامان داد؛ امّا از