مى كند و امام رضا(ع) معناى درست آن را برايش توضيح مى دهد تا بتواند حديث را تصديق كند. ما از آوردن اين گزارش، به جهت طولانى شدن مقاله، خوددارى مى كنيم و علاقه مندان را به «معانى الأخبار» ارجاع مى دهيم. ۱
2ـ 3. دستيابى به متن اصلى
اجازه نقل به معنا، مشروط به فهم درست و دقيق راوى و انتقال كامل معنا در هيئت و الفاظ ديگر بود. اين آزادى، در ترويج و نشر حديث تأثيرى بسزا داشت؛ ولى گاه براى راويان نكته انديش، ترديدهايى به همراه مى آورد. اينان حديث را اخذ مى كردند و سپس براى دستيابى به متن اصلى، آن را بر امام عرضه مى نمودند. زراره كه از راويان خبره، فقيه و نكته سنج است مى گويد: عبدالواحد بن مختار برايم گفت كه بر امام باقر(ع) وارد شد و امام به او فرمود:
۰.أما علمت أنّ عليّا أحد الوالدين الذين قال اللّه(عزّوجلّ) «اشكرلى ولوالديك»؟ ۲
۰.آيا نمى دانى كه على(ع) يكى از دو پدر [اين امت] است كه خداوند به سپاسگزارى از خود و آن دو، در كنار هم دستور داده است؟
زراره، پيام اصلى حديث را مى فهمد ـ على(ع) را چون رسول اللّه، پدر بدانيد ـ و نيز اذعان دارد كه مى توان آن را از قرآن استخراج كرد؛ امّا احتمال مى دهد كه استفاده از خصوص اين آيه، از سوى راوى رخ داده است؛ زيرا در قرآن، آيه هاى متعدّدى است كه انسانها را به احسان به پدر و مادر ترغيب و سفارش كرده است ۳ و هر يك مى توانند در
1.رجال الكشّى، ج۲، ص۳۷۵، ح۷۰۵؛ معانى الأخبار، ص۲۶۶، ح۱؛ بحارالأنوار،ج۵۲، ص۱۸۲، ح۱۷
2.سوره لقمان، آيه ۱۴: «ووصّينا الانسان بوالديه…».
3.سوره بقره،آيه ۸۳؛ سوره نساء، آيه۳۶؛سوره انعام، آيه۱۵۱؛ سوره بنى اسراييل،آيه۲۳؛ سوره عنكبوت،آيه۸؛ سوره لقمان،آيه۱۴؛ سوره احقاف،آيه۱۵
