روايت را دريابند.

يك.

عبدالرحمان بن حجّاج كه شيخ مفيد او را از بزرگان و خواصّ اصحاب امام صادق(ع) مى خواند، ^۱ از امام صادق(ع)اتمام و قصر نماز را در مكّه و مدينه مى پرسد و امام پاسخ مى دهد: «در آنجا لازم نيست مسافر قصد اقامت ده روزه كند تا بتواند نمازش را تمام بخواند؛ بلكه اگر حتى به مقدار يك نماز مى ماند، مى تواند آن را تمام به جا آورد». ^۲ مدتى بعد، عبدالرحمان مى شنود كه امام كاظم(ع)، هشام را به اتمام نماز دستور داده و دليل آن را تقيه مى داند ^۳ عبدالرحمان كه از راويان آشنا با فقه و احكام بوده و به احتمال فراوان، روايات متعددى را در اين موضوع مى دانسته است، اين دليل را نمى پذيرد؛ زيرا بعضى از روايتها، علّت تمام خواندن نماز را استحباب اكثار نماز در حرم مكّه و مدينه مى دانند. ^۴ از اين رو، به حضور امام كاظم(ع) مى رسد و حديث هشام را عرضه مى كند. امام مى فرمايد:

۰.لا؛ كنت أنا ومن مضى من آبائى اذا وردنا مكّة أتممنا الصلاة واستترنا من الناس. ^۵

۰.نه؛ من و پدران درگذشته ام به هنگام ورود به مكّه، نماز را تمام مى خوانديم؛ در حالى كه كسى هم ما را نمى ديد تا بخواهيم تقيه كنيم.

دو.

۰.سلمة بن محرز:قلت لأبى عبداللّه(ع) رجل مات وله عندى مال وله ابنة وله موالى. فقال لى: اذهب فأعط البنت النصف وأمسك عن الباقى. فلمّا جئت