عرضه حديث بر امامان (2) - صفحه 167

تله شيطان و متجاوزانش و دامهاى دشمنان اهل بيت نجات مى دهند نبودند، هيچ كس نمى ماند مگر اينكه از دين بر مى گشت؛ ولى آنانند كه زمام دلهاى ناتوانان شيعه را همچون سكّان در دست ناخداى كشتى به دست گرفته اند. اينان همان انسانهاى برتر نزد خداوندند.

سيره عملى عالمان، فقيهان و نائبان خاص حضرت مهدى(عج) نيز نمايانگر ترغيب به مراجعه به عالمان دين است. حسين بن روح نوبختى، نائب سوم حضرت، كتابهاى حديث را به پيشگاه عالمان قم مى فرستد ۱ و نيز برخى مجموعه هاى حديثى را مى طلبد. ۲ اين سيره در ميان ديگر شيعيان نيز جارى بوده است و آنها هم رساله هاى حديثى را براى تأييد و تكذيب ارسال مى كرده اند. ۳ اين روش، بعدها توسط بزرگان شيعه، همچون شيخ مفيد(ره) نيز به كار برده شد. او در كتاب «تصحيح الاعتقاد»، فصلى مربوط به چگونگى عمل به احاديث مختلف و حلّ آنها گشوده است. در پايان اين فصل، آنجا كه از كتاب منسوب به سليم بن قيس سخن مى گويد، آن را مطمئن و موثوق نمى داند و معتقد است در آن خلط و تدليس راه يافته است. از اين رو، حكم مى كند:
ينبغى للمتدّين أن يجتنب العمل بكلّ ما فيه، ولا يعول على جملته والتقليد لرواته وليفزع إلى العلماء فيما تضمّنه من الأحاديث ليوقفوه على الصحيح منها والفاسد. ۴
شخص ديندار، از عمل به تمام آنچه در آن است بپرهيزد و بر تمام آن اعتماد و از

1.غيبة الطوسى، ص۳۹۰، ح۳۵۷: «أنفذ الشيخ الحسين بن روح كتاب التأديب الى قم وكتب إلى جماعة الفقهاء بها…».

2.همان، ص۴۰۸، ح۳۸۲: «لمّا عمل الشلمغانى كتاب التكليف، قال [الشيخ النوبختى]: اطلبوه إلىّ لأنظره».

3.همان، ص۳۷۴، ح۳۴۵ و نيز بنگريد به: ص۳۸۹، ح۳۵۵

4.تصحيح الاعتقاد، ص۱۴۹

صفحه از 169