سيري در كتاب «الاخبار الدخلية»(2) - صفحه 314

در عبارت تحريف شده، معنا و مفهوم بر لفظ ضماير منفصل تكيه مى زند و حمل مى گردد كه بى معناست:انصرفت أنا و أنت يا أباعبداللّه؛ اى امام حسين: من و تو باز گشتيم!! ۱
3) در دعاى صباح منسوب به اميرالمؤمنين على(ع)، آمده است:
1ـ واغرس اللّهمّ بعظمتك فى شرب جنانى ينابيع الخشوع؛ خدايا! به بزرگى ات، در آبشخور سينه ام، چشمه هاى فروتنى را بنشان و كشت كن!
دليل تحريف عبارت، آن است كه نسبت دادن كاشتن به چشمه، بى معناست؛ شكل درست، «اغرز: فراوان كن!»است كه در برخى نسخه ها آمده است. ۲
2ـ فبئس المطيّة التّى امتطت نفسى من هواها فواها لها لما سوّلت لها ظنونها ومناها؛ چه بد مركبى است مركب هوا كه نفسم بر آن سوار است! پس چه خوش است آنچه كه خيالات و آرزوهايش براى او آراسته است!
چكيده سخن علامه شوشترى اين است كه كاربرد «فواها لها» در فقره دوم اين نيايش، درست نيست؛ چون دعا در مقام نكوهش و نفرين نفس است. دليل آن هم سياق دعا و مضمون عبارت بعدى است كه به علّت گستاخى نفس نسبت به خداوند، برايش طلب مرگ كرده است: «وتبّا لها لجرأتها على سيّدها ومولاها»؛ در حالى كه «واها» برعكس، بر تعجّب و تحسين دلالت دارد؛ يعنى: شگفتا! چه خوش است! به به!
سپس علاّمه بر سخن فيروز آبادى، صاحب لغتنامه «قاموس المحيط»، كه «واها» را كلمه «تلهّف: اندوه و دريغ خوارى» دانسته، ۳ اشكال گرفته و افزوده است كه شايد او كلمه بدون تنوين (واه) را به اين معنا ديده است؛ ولى «واها» چنين معنايى ندارد؛ پس پيداست كه در دعا تحريف صورت گرفته و «فويلا لها»، به «فواها لها» بدل گشته است. ۴

1.الأخبارالدخيلة، ص۲۵۲؛ مفاتيح الجنان، ص۸۴۳ و ۸۴۴

2.بئرعزيزة و عين عزيزة: چاه و چشمه پرآب؛ غزارة: كثرث و فراوانى.

3.واها: له و بترك تنوينه كلمة تعجّب من طيب كلّ شىء و كلمة تلهّف».(قاموس المحيط)

4.الأخبارالدخيلة، ص۲۶۱ و ۲۶۲

صفحه از 319