سيري در كتاب «الاخبار الدخلية»(2) - صفحه 319

شيخ طوسى مى نويسد:
احمد بن محمّد بن عيّاش، شخصى كثير الروايه بود كه در آخر عمر، آشفته و پريشان شد [و به اصطلاح قاطى كرد]. ۱
علاّمه شوشترى در «قاموس الرجال» مى نويسد:
اجتناب نجاشى از روايات او كارى پسنديده بوده است. شيخ طوسى در «مصباح»خويش، در بين دعاهاى ماه رجب، دعايى را با مطلع «اللّهمّ انّي اسألك بمعانى جميع مايدعوك…» از او رعايت كرده كه الفاظ و معناى سست و نابسامان و عبارات زشت و ناپسندى دارد. ۲
2ـ در اين سند، ابن عياش از شخصى به نام «خيبر بن عبداللّه» و او از محمّد بن عثمان روايت كرده است؛ ليكن از «خيبر بن عبداللّه» در كتب رجالى، نامى به ميان نيامده است. لذا دعا به اعتبار اين راوى، روايتى مهمل است و در طيف روايات ضعيف، رده بندى مى شود. از كسانى كه اين دعا را نقل كرده اند، نديدم كسى درباره آن سخن گويد. ابن طاووس در كتاب «اقبال» از شيخ، و مجلسى هم در «بحار» از «اقبال» نقل كرده اند، بدون آنكه درباره آن بيانى ـ روشنگر ـ در ميان آرند. ۳

چند نكته سودمند روايى ـ رجالى از كتاب «الأخبار الدخيلة»

1ـ عارضه تصحيف به طور فوق العاده اى در كتاب «اختيار معرفة الرجال (رجال كشىّ)» راه يافته است. مثلا در مواضعى از اين كتاب، نام «ابو بصير ليث مرادى» و نام «ابوبصير يحيى بن ابى القاسم اسدى» به هم در آميخته و مخلوط شده اند. ۴
«ابوبصير، عنوان مشترك دو تن از راويان اماميه و اصحاب امام باقر و امام صادق(ع) است. در بسيارى از روايات اماميه، نام ابوبصير، بدون افزودن هيچ قيد، در سلسله اسناد قرار گرفته و تنها با كمك گرفتن از قرائن خارجى ممكن است هويت راوى را حدس زد.

1.همان..

2.الأخبارالدخيلة، ص۳۳

صفحه از 319