پذيرفت و آن را شناختيد، آن را بپذيريد و آنچه كه دل هايتان از آن بيزار شد و انكار كرديد، آن را به خداوند و فرستاده اش و به عالمى از آل محمد(ص) واگذاريد. 1
و نقل شده كه زراره از امام صادق(ص) مى پرسد: اگر دو خبر متعارض از شما بشنويم، كدام را بپذيريم؟ امام مى فرمايد:
آنچه را كه ميان اصحابت مشهور است بپذير و شاذ و نادر را رها كن. اگر هر دو مشهور بودند، آنچه را نزد تو درست تر است يا از نظر خودت موثق تر است، بپذير. 2
ب. مطابقت با معروف: معروف، امرى است كه عقل جمعى مردم قايل بر صحت، كارآمدى و مفيد بودن آن است، بر خلاف امر منكر مواردى در آيات و نيز احاديث يافت مى شود كه مسلمانان به امر معروف فرا خوانده، و از امر منكر باز داشته شده اند و بلكه معروف بودن امرى را ملاك صحت صدور آن از معصوم دانسته اند.
از على(ع) نقل شده كه مردى از انصار بر سريّه اى فرمانده شد و پيامبر(ص) به افراد آن سريّه فرمان داد تا از او اطاعت نمايند. پس آن مرد به علتى از زيردستانش ناراحت شد و فرمان داد تا آتش بياورند و برافروزند و به آنان فرمان داد كه خود را در آتش بياندازند، اما آنان امتناع كردند تا اين كه ناراحتيش بر طرف شد. وقتى پيامبر(ص) از اين ماجرا با خبر شد، فرمود:
اگر وارد آن مى شدند تا روز قيامت از آن بيرون نمى آمدند. هيچ طاعتى در معصيت خدا نيست. طاعت فقط در معروف است. 3
برخى متذكر شده اند كه «المعروف» در اينجا همان چيزى است كه عقل، قلب، قرآن و سنت آن را مى پذيرند و چه بسا تعبير «ولا يعصينك في معروف» 4 مؤيد اين بيان نبوى باشد. 5
علاوه بر آن، در قرآن آمده است:
وأقسموا باللّه جهد أيمانهم لئن أمرتهم ليخرجن قل لا تقسموا طاعة معروفة ان اللّه خبير بما تعملون؛ 6 طاعة و قول معروف فاذا عزم الامر فلو صدقوا اللّه لكان خير لهم؛ 7 خذ العفو وأمر بالعرف وأعرض عن الجاهلين؛ 8
1.الكافى، ج۱، ص۴۰۱....
2.بحارالأنوار، ج۲، ص ۲۴۵؛ مستدرك الوسائل، ج۱۷، ص ۳۰۳، ....
3.مسند ابن حنبل، ج۱، ص ۸۲، ۹۴، ۱۲۴؛ الصحيح، محمد بن اسماعيل بخارى، بيروت دارالفكر، ۱۴۰۱ ق، ج۵، ص۱۰۷، ج۸، ص۱۰۶، ۱۳۵؛ الصحيح، مسلم ابن حجاج، بيروت، دارالفكر، بى تا، ج۶، ص۱۵، ۱۶... .،
4.سوره ممتحنه، آيه ۱۲.
5.منهج نقد المتن عند علماء الحديث النبوى، ص ۲۲۸ ـ ۲۲۹.
6.سوره نور، آيه ۵۳.
7.سوره محمد، ص۲۱.
8.سوره اعراف، آيه ۱۹۹.
