بجنوردى در كتاب القواعد الفقهية هست كه صريحاً گفته است: اين از گفتارهاى فقيهان است كه از روايات به دست آمده است. ۱
بنابراين، اين هم جزو مشهورات بى پايه است.
(II)المغرور يرجع على من غرّه
بى ترديد، اين عبارت، به عنوان روايتى نقل شده از پيامبر و يا از يكى از امامان(ع)، در كلام شمارى از دانشمندانْ رايج است و شمارى از آنان به عنوان روايت آن را نقل كرده اند؛ مانند: محقق كركى در جامع المقاصد، ۲ محقّق نراقى در مستند الشيعة، ۳ صاحب الجواهر، ۴ سيد محمدتقى آل بحرالعلوم در حاشيه بر بلغة الفقيه، ۵ سيد يزدى در حاشيه بر المكاسب، ۶ از ميرزاى نايينى ۷ هم نقل شده و شيخ محمدحسين اصفهانى هم در حاشيه بر المكاسب ۸ ، آيه الله حكيم در مستمسك العروة، ۹ سيّد محمّدصادق روحانى در فقه الصادق ۱۰ و ديگران.
و برخى از آنان از اين عبارت، به نبوىِ مشهور تعبير كرده اند، يا نبوى معروف ـ كه بر طبقه اجماع انعقاد يافته است ـ يا نبوى مرسل ـ كه با عمل اصحاب پشتيبانى شده ـ و آن را تلقى به قبول كرده اند، يا تعبيرهاى ديگر.
ولى از سوى ديگر، شمارى از پژوهشگران، آشكارا از نيافتن آن در كتاب هاى حديث دم مى زنند؛ مانند:
1. شيخ محمود قوچانى، محقّق كتاب جواهر الكلام گويد:
هرچند از محقق ثانى در حاشية الارشاد حكايت شده كه وى آن را به پيامبر اكرم(ص) نسبت داده، ولى ما اين متن را از هيچ معصومى(ع) نيافتيم و ظاهراً يك قاعده فقهى
1.القواعد الفقهية، تحقيق: مهدى مهريزى و محمدحسين درايتى، ج ۱، ص ۲۱۶ ـ ۲۱۹ ـ ۲۲۵.
2.جامع المقاصد، ج ۱۳، ص ۲۹۵.
3.مستند الشيعة، ج ۱۴، ص ۲۶۹.
4.جواهر الكلام، ج ۲۳، ص ۳۱۹ و ج ۳۷، ص ۱۴۵.
5.بلغة الفقيه، ج ۱، ص ۱۰۱ و ص ۱۰۴ و ج ۲، ص ۳۶۰.
6.حاشية المكاسب، سيد يزدى، انتشارات اسماعيليان، ج ۱، ص ۱۷۹.
7.المكاسب و البيع، تقرير بحث نائينى از آملى، ج ۲، ص ۲۷۴ و ۲۹۳، و از آن به نبوىِ معروف تعبير شده است.
8.حاشية المكاسب، تحقيق: شيخ عباس محمد آل سباع، ج ۲، ص ۳۰۱.
9.مستمسك العروة الوثقى، ج ۱۰، ص ۱۴۳ ـ ۱۴۴.
10.فقه الصادق، ج ۱۶، ص ۱۲۱.
