نقد و بررسي قواعد وضع شناسي در « المنار » ابن قيم (2) - صفحه 138

از سده اوّل همچون عيسى(ع) به آسمان رفته باشد؛ يعنى هنوز زنده باشد و به نوع زندگى عيسى(ع) زيست كند. ۱ و ۲ و ۳

5. «ابن تيميه» و نگاه سطحى

در آخرين گام، ابن قيم از حديثى ديگر، در موضوع ادعاى خود، به طور غيرمستقيم و به طريق پرسش و پاسخ از «ابن تيمية» سود مى برد.
از «ابن تيمية» درباره امكان حيات خضر سؤال مى شود. وى به عنوان دليل گويد:
اگر خضر زنده بود، بر او واجب بود به خدمت پيامبر(ص) رسيده، در ركاب او جهاد نموده و از او كسب علم نمايد؛ زيرا در روز جنگ بدر پيامبر(ص) فرمودند: «خداوندا، اگر اين گروه اندك نيز بميرند، در زمين كسى باقى نخواهد ماندكه تو را پرستش كند». روشن است كه اسامى اين رزمندگانْ معلوم و مشخص بوده و نام خضر در ميان ايشان نيست. ۴
پس وجود خارجى او نيز منتفى است.
ابتدا درباره قسمت اوّل دليل وى (اگر خضر، زنده بود، بايد در ركاب پيامبر(ص) جهاد مى كرد)، ۵ سؤالات ذيل را مطرح مى كنيم:
ـ چه اشكالى وجود دارد كه با حضور پيامبر(ص) رسيده باشد و حضرت(ص) به او اجازه جنگ نداده باشد؟
ـ چه اشكالى دارد، در ميان نيروى دشمن بوده، به نفع سپاه اسلام عمل مى كرده است؛ لذا در فهرست اسامى بدريون نبوده است؟
ـ چه اشكالى دارد به خاطر كهولت سن و بيمارى و... وجوب حضور در جنگ از وى ساقط شده باشد؟
و هزاران احتمال ديگر كه استحكام استدلال «ابن تيمية» را متزلزل مى كند. آيا ابن تيمية صرفاً بر اساس تنها احتمالى كه به ذهن او خطور كرده، مى خواهد حديث را موضوع اعلام كند؟
بخش ديگر استدلال وى نيز با اين سؤالات روبه روست:

1.سوره نساء، آيه ۱۵۸ ؛ زنده به معنى احياء عند ربّ؛ تفسير منهج الصادقين، ج ۳، ص ۱۴۷.

2.سوره آل عمران، آيه ۵۵؛ تفسير انوار درخشان، ج ۳۰، ص ۷۵ ؛ تفسير قمى، ج ۱، ص ۱۰۳.

3.سوره نساء، آيه ۱۵۷ ؛ تفسير منهج الصادقين، ج ۳، ص ۱۴۴ ؛ تفسير لاهيجى، ج ۱، ص ۵۸۳.

4.المنار، ص ۶۸۱.

5.صحيح مسلم، ج ۱۲، ص ۸۴ ؛ مسند أحمد، ج ۱، ص ۳۰.

صفحه از 143