نقد و بررسي قواعد وضع شناسي در « المنار » ابن قيم (2) - صفحه 139

ـ چرا در صورت هلاكت گروه مورد نظر، خداوند پرستيده نشود؟
ـ آيا زنان مؤمنه نبوده اند و عبادت ايشان، عبادت محسوب نمى شده و فقط مردان عبادت خدا را به جا مى آورند؟
ـ آيا فرزندان همين گروه ـكه به سن جهاد نرسيده اندـ خداپرست نبوده و يا امكان نداشته بعداً موّحد شوند؟
ـ آيا مؤمنان از طايفه «جنّ» اهل عبادت نبوده اند؟
ـ آيا نمى تواند مقصود از حديث اشاره به از بين رفتن فرد يا افرادى باشد كه هدف اصلى بوده و از نسل ايشان پديد مى آمده است؟
ـ آيا ممكن نيست خضر نيز در قالبى شبيه عيسى(ع) يا به دور از چشم اهل بدر در ميان گروه باشد و پيامبر(ص) نيز وى را زير نظر داشته باشد؟
ـ بر فرض هلاكت، مگر اينان شهيد نمى شدند و درباره شهيد گفته نشده: «بل احياء عند ربهم يرزقون»؟ ۱ و مى فرمايد: «إن الّذين عند ربّك لا يستكبرون عن عبادته و يسبّحونه و له يسْجدون». ۲ آيا چون ظاهراً مرده ان،د پرستش ايشان نيز به اتمام رسيده است؟
ـ آيا نمى تواند اين حديث صرفاً بيانگر راز و نياز و رد و بدل عشق و محبّت بين خداوند و پيامبر(ص) بوده و حقيقت بيرونى مورد توجّه اصلى نباشد؟
ـ آيا وقتى كيفيت حيات عيسى(ع) و مهدى(ع) را قبول داريم، پذيرش حيات خضر چرا بايد بعيد لحاظ شود؟
ـ آيا حديث فوق ـ كه مورد استشهاد «ابن تيمية» واقع شده ـ با آيه «إن الارض يرثها عبادى الصالحون» ۳ در تعارض نيست؟

نقد و بررسى قاعده دوازدهم: عرضه شواهد صحيح

دوازدهمين قاعده ابن قيم عبارت است از «اقامه شواهدى صحيح دالّ بر بطلان حديث»، و از مصاديق عرضه شده در اين زمينه، استناد به متن حديثى است كه حاوى مطلب ذيل است:
پيامبر(ص) با جن رابطه داشته و با ايشان صحبت كرده است.
طبق معمول احتمالاتى را طرح نموده؛ به بررسى مى پردازيم:
الف. اين احتمال كه وجود «جن» را قبول نداشته باشد، بعيد است.

1.سوره آل عمران، آيه ۱۶۹ ؛ تفسير جوامع الجامع، ج ۱، ص ۲۲۰ ؛ تفسير تبيان، ج ۳، ص ۴۵.

2.سوره اعراف، آيه ۲۰۶ ؛ تفسير قمى، ج ۱، ص ۲۵۴ ؛ تفسير راهنما، ج ۱، ص ۴۰۳ ؛ تفسير نمونه، ج ۷، ص ۶۹.

3.سوره انبياء، آيه ۱۰۵؛ تفسير احسن الحديث، ج ۶، ص ۵۵۷؛ تفسير مواهب عليه، ج ۳، ص ۱۳۸.

صفحه از 143