(م904/905ق)؛
5ـ بحارالأنوار، علامه محمد باقر مجلسى (م1110/1111ق)؛
6ـ مسند الامام الرضا(ع)، شيخ عزيزاللّه عطاردى(معاصر).
از كيفيت گفتار جناب محمد فاكر در اين بخش از مقاله، چنين بر مى آيد كه ايشان، وجود روايت و خطبه در اين منابع «معتبر»(!) را قرينه اى براى اثبات استناد خطبه به امام على(ع) مى داند؛ لذا مى گويد:
«اين خطبه، اگرچه در كتب اربعه اوّل يافت نمى شود، امّا در ديگر منابع معتبر وجود دارد كه برخى از آنها را يادآور مى شويم:…».
درباره منابع اين خطبه، تذكر نكاتى مهم را ضرورى مى دانم:
1ـ مسند الامام الرضا(ع) كه توسط استاد شيخ عزيراللّه عطاردى خبوشانى جمع آورى شده و براى اولين بار در سال 1406هجرى قمرى و با نظارت خود وى به چاپ رسيده است، خطبه غديريه منسوب به امام على(ع) را از «مصباح المتهجد» شيخ طوسى [ص524] نقل كرده است؛ ^۱
2ـ مصباح كفعمى نيز اين روايت را عينا از «مصباح المتهجد» نقل كرده است؛
3ـ علامه مجلسى در «بحارالأنوار»، خطبه را از «مصباح الزائر» نقل كرده؛
4ـ سيد رضى الدين بن طاووس نيز اين خطبه را در «مصباح الزائر» و «اقبال الأعمال»، عينا از «مصباح المتهجد» نقل نموده است.
بنابر چهار أثر مذكور، تنها مأخذ اين خطبه، «مصباح المتهجد» شيخ طوسى است؛ پس اين سخن جناب فاكر كه فرموده اند: «اين خطبه در ديگر منابع معتبر وجود دارد»، فاقد وجاهت است؛ زيرا ديديم كه مأخذ اصلى خطبه، يكى بيشتر نبوده؛ لذا استفاده از تعبير «منبع» به جاى منابع، وجيه تر مى نمايد.
نكته ديگرى كه به نظر مى رسد رسيدگى به آن ضرورى است، استعمال لفظ «معتبر» توسط نامبرده مى باشد؛ زيرا چنين استنباط مى شود كه ايشان قصد