آن گاه بار مسؤوليت روايت حديث منكرى را كه از طريق ابان بن ابى عياش از انس روايت كرده، بر دوش ابان نهاده است: «فالحمل فيه على أبان».
۱
بخش سوم. مهم ترين منتقد راوى كتاب سليم
3 ـ 1. شناخت منتقد اصلى راوى كتاب سليم
1. نام و مشخصّات: نام او، شعبه بن حجاج بن ورد، ابو بسطام أزدى عتكى واسطى بصرى مى باشد. ۲ اصل او از بصره و ساكن آن جا بود، اما تولد و رشدش در واسط بوده است. ۳ شعبه در حدود 77 سالگى در بصره درگذشت. ولادت وى به سال 83 هجرى و مرگ او در سال 160 هجرى بوده است. ۴ چون خبر مرگ شعبه را براى سفيان ثورى آوردند، گفت: «اليوم مات الحديث». ۵
2. بنيان گذار نقد رجال حديث در عراق. علاّ مه سيّد عبدالحسين شرف الدين و ابن حجر عسقلانى نوشته است: «شعبة بن حجاج نخستين شخص در عراق بود كه درباره كار و بار محدثان به تفتيش پرداخت و از ضعيفان و متروكان كناره جست و اسوه اى گرديد كه ديگران از او الگو گرفتند و مردم عراق پس از او، گام بر جاى گام وى نهادند». ۶
3. شعبه در ميان شيعه. شرف الدين افزوده است: «گروهى از عارف شناسان به تمييز خوب از بد (جهابذه) در ميان اهل سنت مانند ابن قتيبه در معارفش (ص 501) و شهرستانى در الملل و النحل ۷ او را از رجال شيعه محسوب داشته اند و مؤلفان صحاح سته و ديگران به [قول] او استناد جسته اند ـ خداوند متعال او را رحمت كناد! ـ». ۸
4. شعبه و مقام او، در حديث و رجال. گفته ها، شهادت ها و شواهد فراوانى در اين باره وجود دارد كه همه، جايگاه رفيع و استوار شعبه را در اين دو علم مى رساند: شعبه به روزگار خود، در حديث بى مانند بود، و نيكوترين و مرغوب ترين احاديث را روايت كرده است. ۹ او
1.تهذيب التهذيب، ج ۱، ص ۲۶۸.
2.تهذيب التهذيب، ج ۴، ص ۳۳۸؛ تاريخ بغداد، ج ۹، ص ۲۵۵؛ رجال الطوسى، ص ۲۲۴؛ معرفه الثقات، ج ۱، ص ۴۵۶.
3.تاريخ بغداد، ج۹، ص ۲۵۸.
4.تهذيب التهذيب، ج۴، ص ۳۴۵؛ تاريخ بغداد، ج۹، ص ۲۶۶.
5.تاريخ بغداد، ج۹، ص ۲۲۶.
6.تهذيب التهذيب، ج۴، ص ۳۴۵؛ المرجعات، ص ۱۳۷.
7.ج ۱، ص ۱۹۰.
8.المراجعات، ص ۱۳۷.
9.الجرح والتعديل، ج ۱، ص ۱۲۸.
