بن مهدى، شعبه را «امام في الحديث» معرفى كرده بود. ^۱
14. خطاى منتقد راوى كتاب سليم. به مصداق «لكلِّ جوادٍ كبوه و لكل عالمٍ هفوه / هر اسب نيكو به سر افتادنى و هر دانشمند [بزرگ ]سبق لسانى ـ و لغزش زبانى ـ دارد»، بنابر گزارش هاى موجود، شعبه در بازشناسى برخى نام ها از يكديگر اندكى اشتباه مى كرده است. ^۲ ابن حجر سبب را كثرت اشتغال وى به حفظ متون دانسته است. ابو داود و عجلى ـكه از اين نقطه ضعف شعبه ياد كرده اند هر دو شعبه را پيش از آن با اوصافى چون «نيكوترين در حديث» و «شخص ثبْتِ پاكيزه حديث» ستوده اند. البته اگر به ديده انصاف بنگريم و اين جنبه از «شخصيت علمى ـ حديثى و رجالى شيعه» را با احوال كثيرى از علما و فقها در گذشته و حال بسنجيم ـ كه اساساً نام هاى انبوهى از رجال حديث را نمى شناسند و از احوال آنان به طريق اَوْلى بى خبرند و بسا كه به روايات راويان مطعون و ضعيف استناد جويند و بر پايه آن حكم و نظر و فتوى دهند ـ آن گاه قضاوتى منصفانه در اين باره خواهيم داشت.
15. شعبه به لحاظ خصلت هاى شخصى و خصوصيات فردى نيز از موقعيت ممتازى برخوردار بوده است. وى نسبت به بيچارگان و تهيدستان بسيار مشفق و مهربان است و هرچه مى تواند برايشان انجام مى دهد. ^۳
16. شعبه در مراقبت از وقت نماز كم نظير بوده است. ^۴
17. شعبه در ملازمت تقو1 و ترس از خداوند متعال بدان پايه رسيده بود كه صاحب نظر بزرگى چون يحيى بن معين درباره او همواره مى گفت: «شعبة امام المتقين»، ^۵ و عجلى نيز، او را با وصف «تقى (پروا پيشه)»، ستوده است. ^۶ در گزارش هايى از احوال شخصى شعبه، وى پارسايى معرفى شده كه بيش از همه به رفاه و خوشى هاى دنيا پشت پا زده بوده است ^۷ و با آن كه لباس هاى تن او بيش از ده درهم نمى ارزيد، اما استادى پرسخاوت بود كه از ديگران، فراوان دستگيرى مى كرد. ^۸
18. شعبه و شيعه. نكته مهم ديگر درباره شخصيّت شعبة بن حجاج، مقام و موقعيت او نزد انديشمندان و صاحب نظران شيعه و از آن طرف، جايگاه روايات مربوط به اهل بيت و پيشوايان