مبانی رجالی امام خمينی - صفحه 48

و در جاى ديگر, پس از آوردن قرائن فراوان براى اثبات صدور يك روايت, على رغم ضعف سندى آن, دليل اعتبار اين ملاك را بناى عقلا مى داند:
… ربما يحصل الوثوق بصدوره ولعلّ بناء العقلاء على مثله لايقصر عن العمل بخبر الثقة. ۱
موارد ديگرى كه مى توان به وسيله آنها اين قول را در نظر ايشان ثابت دانست, چنين است:

1. جبران ضعف سند خبر به وسيله فتواى اصحاب بر طبق آن;

امام(ره) در موارد مختلفى براى جبران ضعف سند روايتى به شهرت آن تمسّك جسته است.
مراد ايشان از شهرت, شهرت فتوايى, يعنى فتواى اصحاب بر طبق خبر (و نه شهرت روايى) است; چنان كه در «الرسائل» در ضمن بحث از مقبوله عمر بن حنظله به اين مطلب اين چنين تصريح مى كند:
والظاهر أنّ المراد من المجمع عليه بين الأصحاب والمشهور الواضح بينهم هو الشهرة الفتوائية لاالروائية. فإنّ معنى المجمع عليه بينهم والمشهور لديهم ليس إلا هى, كما أنّ الموصوف بأنّه لاريب فيه هو الذى عليه الشهرة الفتوائية بحيث كان مقابله الشاذ النادر. ۲
و در كتاب ديگرى چنين مى نگارد:
مع أنّ نفس اشتهار الحديث لايفيد, بل الجابر هو الاستناد فى مقام الفتوى. ۳
او اين شهرت را در صورتى موجب جبر ضعف سند مى داند كه از سوى قدماى اصحابْ واقع شده باشد و نه متأخّران آنها; چنانكه در بحث خبر «عوالى اللئالى», در مقابل كسانى كه شهرت عمل اصحاب به اين روايت را جابر (جبران كننده) ضعف سند آن

1.كتاب البيع, ج۱, ص۲۵۰.

2.الرسائل, ج۲ (رسالة فى التعادل والترجيح), ص۷۰.

3.كتاب البيع, ج۴, ص۲۷۹.

صفحه از 124