كه اگر اين ضابطه صحيح باشد, در شمار توثيقات عام قرار خواهد گرفت و به وسيله آن, مى توان وثاقت تعداد زيادى از راويان را ثابت كرد و شايد به همين جهت باشد كه امام(ره) حسّاسيّت فوق العاده اى نسبت به اين بحث از خود نشان داده و به تفصيلْ وارد آن مى شود.
قبل از آنكه به بيان نظر امام(ره) در اين مورد بپردازيم, اين نكته را متذكّر مى شويم كه درباره: معناى اصل, فرق آن با كتاب و مصنَّف, تعداد اصول, اصول اُربعمأة, صحّت اصول, كيفيت ترتيب بندى مباحث اصول, تاريخ اصول, رابطه اصول و روايات كتب اربعه, تعداد اصول موجود, زمان تدوين اصول و نام بعضى از آنها, و… مباحث مختلفى ارائه شده است ۱ كه در اينجا ما فقط به بيان نظر امام(ره) مى پردازيم.
امام(ره) در اين بحث, ابتدا به ذكر تعريف «اصل» از قول علامه بحرالعلوم طباطبايى پرداخته و سپس به نقد آن اقدام مى كند و در نهايت, نظر خود را درباره تعريف «اصل», ارائه مى دهد.
تعريف علامه بحرالعلوم از «اصل», چنين است:
الأصل فى اصطلاح المحدّثين من أصحابنا بمعنى الكتاب المعتمد الذى لم ينتزع من كتاب آخر, و ليس بمعنى مطلق الكتاب; فانّه قديجعل مقابلاً له, فيقال: له كتاب وله أصل. ۲
1.براى اطّلاع از اين مباحث, ر.ك: الذريعة الى تصانيف الشيعة, آقا بزرگ تهرانى, چاپ سوم, دارالأضواء, بيروت, ۱۴۰۳ق, ج۲, ص۱۲۳ (ذيل كلمه (اصل)); دائرة المعارف الاسلاميّة الشيعية الكبرى, سيد حسن امين, بيروت, ۱۹۷۳م, ج۲, ص۳۳, مقاله: (الأصول أربعمأة), السيد محمدحسين الحسينى الجلالى; فصلنامه علوم حديث, ش۶, ص۱۸۷, مقاله : (پژوهشى درباره أصول أربعمأة), سهيلا جلالى; بحوث فى علم الرجال, ص۱۶۵ـ ۶۸۱; الرواشح السماوية, ص۹۸ (راشحه۲۹).
2.كتاب الطهارة, ج۳, ص۲۴۲ و ۲۵۸; و نيز ر. ك: رجال السيد مهدى بحرالعلوم (الفوائد الرجالية), چاپ اوّل, مكتبة الصادق, تهران, ۱۳۶۳, ج۲, ص۳۶۷ (نقل از فصلنامه علوم حديث, ش۶, ص۱۸۸, مقاله: (پژوهشى درباره اصول اربعمأة), سهيلا جلالى).
