عيسى; و هوكان يخرج من قم من يروى عن الضعفاء و يعتمد المراسيل لايوجب وثاقة الراوى, و هو ظاهر, ولاموثّقية الصدور, لاحتمال اتّكاله على أمر لم يكن عندنا معتمداً عليه. ^۱

و) مرسلات شيخ صدوق

قبل از آنكه درباره ارتباط مرسلات صدوق و توثيقات عام بحث كنيم, مناسب است كه نظر امام(ره) را درباره شخصيّت رجالى صدوق و مقدار اعتبار اقوال او ذكر كنيم; زيرا يكى از مباحث اصلى علم رجال, بحث و بررسى درباب رجاليان و نيز مقدار اعتبار اقوال هر يك از آنها بخصوص در هنگام تعارض با اقوال ديگران است.
با آنكه مشيخه صدوق, جزو مصادر اوّليه كتب رجال معرّفى شده است; امّا در علم رجال, توجّه كمترى نسبت به اقوال او ابراز مى شود. با تفحص در عبارات امام(ره) به عنايت فوق العاده ايشان به اقوال رجالى شيخ صدوق پى مى بريم. در اين مورد, به عنوان مثال, مى توانيم ديدگاه امام(ره) را نسبت به مرسلات صدوق, ذكر كنيم كه ايشان نيز مانند بسيارى از رجاليان و فقها, مرسلات شيخ صدوق را به دو دسته تقسيم مى كند:
قسم اوّل, آن است كه صدوق به طور جزم و قطع, خبرى را به معصوم(ع) نسبت دهد كه اين قسم را معتبر مى داند.
قسم دوم, آن است كه خبر را به گونه اى غير جزمى و با عباراتى همچون «رُوِيَ عنه» بياورد كه اين قسم را معتبر نمى داند.
عبارت ايشان در مبحث ولايت فقيه و در هنگام بحث از حديث «اللّهم ارحَم خُلفائى» چنين است:
فهى رواية معتمدة لكثرة طرقها; بل لو كانت مرسلة, لكانت من مراسيل الصدوق التى لاتقر عن مراسيل مثل ابن أبى عمير. فإنّ مرسلات الصدوق على قسمين: أحدهما ما أرسل و نسب الى المعصوم(ع) بنحو الجزم, كقوله «قال