چهل حديث نويسي و حديث «الاربعين» - صفحه 154

12. اربعين حديث, قاضى محمدسعيد بن محمد مفيد قمى (م1100ق). كتابى است در معارف و اصول دين, همراه با شرح محقّقانه احاديث كه ظاهراً آن را در سى سالگى تأليف نموده است.
13. الأربعونَ حديثاً, علامه محمد باقر مجلسى (م1110 يا 1111ق) در اصول دين, فروع دين, خُطَب و مواعظ با شرح و بيانى كافى به عربى. وى همچنين اربعين ديگرى در امامت به فارسى دارد كه هر دو كتاب, بارها به چاپ رسيده است.
14ـ الأربعين, اثر شيخ ابوالحسن سليمان بن شيخ عبدالله ماحوزى (م 1121ق). وى از شاگردان علامه مجلسى بوده و كتابش در اثبات امامت از طريق عامّه است.
15ـ اربعين حديث, علامه ملااسماعيل بن محمدحسين مازندرانى خواجويى (م 1173ق). توضيحات عالمانه اى در باره چهل حديث است. كتاب وى در كنار «اربعين»هاى شيخ بهايى و علامه مجلسى, از اربعين هاى معروف و معتبر نزد علماى شيعه است. ۱
آنچه به اجمال اشاره شد, تنها بخشى از صدها اربعينى است كه در جهان تشيّع نگاشته شده است و برخى از آنها با نهايت تأسّف, بر اثر تطاول ايّام و گذشت زمان, به تدريج از ميان رفته و بسيارى ديگر, همچنان به صورت نسخه هاى خطّى در گوشه كتابخانه ها به دست فراموشى سپرده شده است.
اميد آنكه مؤسسه يا نهادى ويژه تشكيل شود و تمام نسخه هاى خطّى اربعينيات را يكجا گردآورى كند و به كار تصحيح و انتشار آنها اقدام نمايد.
نگارنده, براين باور است كه مؤسسات بزرگ اسلامى در حوزه مقدس قم, مؤسسه دارالحديث و بنياد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى, بهترين, مناسب ترين و شايسته ترين نهادهايى هستند كه مى توانند انجام چنين كارى را برعهده بگيرند كه در اين صورت, نبايد ترديد داشت با فضاى مناسبى كه براى پژوهش هاى قرآنى ـ حديثى در جامعه ما پديد آمده است, يكى از آرزوهاى رهبر فقيد انقلاب اسلامى ايران, حضرت امام خمينى(ره) به واقعيت پيوسته است. بدان اميد كه اين خواست و آرزو روزى جامه عمل به خود بپوشد. ان شاء الله!

1.الذريعة, ج۱, ص۴۰۹ و ۴۳۵.

صفحه از 150