تفسير ابو جارود - صفحه 68

بیانگر شهرت این تألیف در آن دوران است.۱
راوی «تفسیر ابو جارود» ابو سهل کثیر بن عیاش قطان نام دارد.۲ این تفسیر در گذر زمان از میان رفته است، اما بسیاری از روایات آن در دیگر کتاب‌های تفسیری و روایی نقل شده است که به غیر از موارد انگشت‌شمار، همه روایات یاد شده، به امام باقر علیه السلام اسناد یافته است و در موارد اندکی که سند روایت به ابو جارود ختم می‌شود، محتمل است که نام امام از آخر حدیث افتاده باشد.
در هر صورت با توجه به احادیث بازیابی‌شده، روشن می‌شود که تفسیر او همه آیات را در بر ندارد و به احتمال زیاد پرسش‌هایی از قرآن بوده است که جواب آن را از امام باقر علیه السلام می‌گرفته است.

2 . طرق دست‌یابی به تفسیر

به جز طرق شیخ در «الفهرست»، نجاشی در رجال خود و ابو الفضل عباس در «تفسیر القمّی» که در همگی «تفسیر ابو جارود» از طریق کثیر بن عیاش به ابو جارود می‌رسد، کتاب‌های روایی و تفسیری دیگر نیز طریق خود را به «تفسیر ابو جارود» نقل کرده‌اند که برخی از آن‌ها به واسطه کثیر بن عیاش است و برخی هم از طریق افراد دیگری به ابو جارود رسیده است. برای آگاهی بیشتر، این کتاب‌ها و واسطه آن‌ها را یاد می‌کنیم:
1. الأمالی (احمد بن عیسی): محمد بن بکر؛ یحیی بن سالم الفراء.
2. تفسیر الطبری: ابو احمد؛ عیسی بن فرقد.
3. تفسیر القمّی: عبد الصمد بن بشیر.

1.. تاریخ بغداد، ج ۱۱، ص ۲۶۴، ش ۶۰۲۸.

2.. الفهرست، طوسی، ص ۱۳۱: «أخبرنا بالتفسیر أحمد بن عبدون، عن أبی بکر الدوری، عن ابن عقدة، عن أبی عبد الله‏ جعفر بن عبد الله‏ بن جعفر بن عبد الله‏ بن جعفر بن محمد بن علی بن أبی طالب المحمدی، عن کثیر بن عیاش القطان. وکان ضعیفا و خرج أیام أبی السرایا معه، فاصابته جراحة. عن زیاد بن المنذر أبی الجارود، عن أبی جعفر الباقر علیه السلام»؛ رجال النجاشی، ص ۱۷۰: «أخبرنا به عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن سعید قال: حدّثنا جعفر بن عبد الله‏ المحمدی قال: حدّثنا أبو سهل کثیر بن عیاش القطان قال: حدّثنا أبو الجارود بالتفسیر»؛ تفسیر القمّی، ج ۱، ص ۱۰۲: «أبولفضل العباس: حدّثنا احمد بن محمد الهمدانی قال: حدّثنی جعفر بن عبد الله‏ قال: حدّثنا کثیر بن عیاش عن زیاد بن المنذر عن أبی الجارود عن أبی جعفر محمد بن علی علیه السلام».

صفحه از 74