تفسير ابو جارود - صفحه 71

14. تبیین مصادیق آیات (بیان مصداق آیه، به جای معنای آن).۱
15. تبیین علت و حکمت احکام.۲
16. بیان آیات مرتبط با فضائل آل محمد صلی الله علیه وآله.
17. اهتمام به تبیین فضائل شیعیان آل محمد صلی الله علیه وآله.

4 . بازسازی «تفسیر ابو جارود»۳

یکی از تلاش های ارزشمند در حوزه حدیث، بازسازی متون کهن حدیثی که در گذر زمان از میان رفته است. غالب کتاب‌های حدیثی مفقودی، در زمان‌های پیش از نایاب شدن، مورد توجه محدّثان، مفسران و فقیهان آن دوران بوده و با توجه به موضوع، اهمیت و اعتبار، شماری از احادیث آن کتاب، وارد تألیفات آنان می‌گردید. در دوران کنونی اگر چه آن متون کهن از میان رفته است، لیکن احادیث پراکنده آن‌ها در میان تألیفات دیگران باقی مانده است.
در کار بازسازی، پیش از هر تلاشی، می‌بایست اصل وجود کتاب ثابت شود و سپس بازیابی احادیث پراکنده صورت پذیرد و در نهایت فرآیند بازسازی شکل گیرد. آنچه که در موضوع بازسازی مهم است، آگاهی از چگونگی کتاب مفقودی است تا پس از بازیابی احادیث پراکنده، کتاب بازسازی شده بسیار نزدیک به شکل اولی آن باشد وگرنه جمع‌آوری روایات پراکنده یک راوی، بازسازی به شمار نمی‏آید. از این رو، در بازسازی دو نکته عمده باید مورد توجه باشد: نخست اثبات وجود این آثار مکتوب، و دیگر گردآوری قطعات پراکنده آن آثار. یعنی چه اندازه از آن مصادر کهن از طریق کتاب‏ها و منابع بعدی به دست ما رسیده است. همچنین باید ضوابطی داشته باشیم برای این که تشخیص بدهیم کدام یک از روایات یک راوی، از کتاب اوست و کدام یک از روایات مفرده است.۴
«تفسیر ابو جارود» یکی از متون مفقودی است که در آن روایات تفسیری امام باقر علیه السلام† که به

1.. تفسیر قمّى، ج ۱، ص ۳۴۰.

2.. الکافی، ج ۶، ص ۴۱۲، ح ۴.

3.. بازسازی این تفسیر، به وسیله نویسنده مقاله در پژوهشکده تفسیر اهل بیت علیهم السلام انجام یافته است و مراحل پایانی نشر را می‌گذراند.

4.. بازسازی متون کهن حدیث شیعه، سید محمد عمادی حائری، ص ۱۲۷، «گفتگو با آیة الله سید احمد مددی موسوی».

صفحه از 74