بخش یکم: مبانی شناخت قرآن

بخش یکم «شناخت‌نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث» شامل ده فصل است: 1. نام‌ها و اوصاف قرآن؛ 2. فرود آمدن قرآن؛ 3. گردآوری قرآن؛ 4. نگاه داشتن قرآن از تحریف؛ 5. اعجاز قرآن؛ 6. جامع بودن قرآن؛ 7. رویارویی با قرآن؛ 8. نسخ در قرآن؛ 9. حدوث یا قِدَم قرآن؛ 10. قرآن و کتاب‌های آسمانی.
در ادامه، با این فصول و مباحث علمی مطرح در آن، آشنا می‌شویم.

نام‌ها و اوصاف قرآن

در فصل اول بخش یکم کتاب با عنوان «نام‌ها و اوصاف قرآن»، با نام‌ها و ویژگی‌ها و صفات قرآن آشنا می‌شویم. در قسمت «نام‌های قرآن» این فصل، به پنج نام اصلی که در قرآن و روایات اشاره شده است، تصریح می‌شود: 1. قرآن؛ 2. فرقان (جداکننده)؛ 3. ذکر (یاد)، ذو الذکر (یادآور)، ذکریٰ (یادآوری)، تذکره (یادکردن)؛ 4. کتاب، کتاب خدا، کتابی مبین (روشنگر)؛ 5. مصحف.
در قسمت «ویژگی‌های قرآن» فصل اول، به 56 ویژگی برگرفته از قرآن و احادیث، اشاره شده است که ذکر آن‌ها به این نوشتار برکت می‌دهد: 1. کلام الله (سخن خدا)، کلماتُه (سخنان خدا)؛ 2. تفصیل الکتاب (بیانگر کتاب)، تفصیل کلّ شیء (بیانگر هر چیز)؛ 3. حبل الله (ریسمان خدا)؛ 4. عروه الوثقیٰ (محکم‌ترین دستاویز)؛ 5. صراط مستقیم (راه راست)؛ 6. صدق (راستی)، عدل؛ 7. قول (گفتار)، قول فصل (حرف آخر)؛ 8. قصص الحق (داستان‌های درست)، احسن القصص (نیکوترین داستان)؛ 9. حدیث (سخن)، احسن الحدیث (خوش‌ترین سخن)، اصدق الحدیث (راست‌ترین سخن)؛ 10. تنزیل (فروفرستاده)؛ 11. تبیان لکلّ شیء (روشنگر هر چیز)؛ 12بیان للنّاس (روشنی برای مردم)؛ 13. بینه (دلیل روشن)؛ 14.مبین (روشنگر)؛ 15. آیات (نشانه‌ها)؛ 16. بَلاغ (پیغام)؛ 17. برهان (استدلال)؛ 18. نور، نور مبین (روشنگر)؛ 19. هُدیٰ (ره‌نمون)؛ 20. بُشریٰ (مژدگانی)، بشیر (مژده‌دهنده)؛ 21. نذیر (هشدار دهنده)؛ 22. بصائر