حدیثی آمدهاند و بیان میکنند که قرآن، هفتاد بطن دارد، توضیح کوتاهی داده شده است. در «پژوهشی در باره تفسیر، تأویل و تنزیل قرآن»، پس از واژهشناسی تفسیر، تأویل، و تنزیل، کاربرد این سه کلمه در قرآن، و در پایان، فرق تفسیر قرآن و تأویل آن، و نیز فرق میان تأویل و تنزیل، بیان شده است.
شناخت تفسیر و تأویل، در چهار بحث، در فصل دوم قرار دارد: 1. ارزش شناخت تأویل؛ 2. وجوب مراجعه به عالم در شناخت آیات مشتابه؛ 3. دشوار بودن شناخت تفسیر و تأویل؛ 4. ریشهداران در دانش و در شناخت تأویل.
تفسیر شدن قرآن به قرآن، با دو ویژگی آیات قرآن، در فصل بعدی است: 1. آیات قرآن، تأییدکننده یکدیگرند؛ 2. آیات قرآن، یکدیگر را تکذیب نمیکنند.
در فصل بلند چهارم، با بیست باب، نمونههایی از احادیث تفسیری آورده شده است. از آن جمله اند: تفسیر لفظی؛ تفسیر مفهومی؛ تفسیر مصداقی؛ تفسیر قرآن با اصول عقلی، کشف و شهود و تجسّم اعمال، تاریخ، تمثیل؛ تفسیر احکام فقهی؛ تفسیر حکمت احکام؛ تفسیر قرآن با علوم تجربی؛ تفسیر عملی قرآن؛ تفسیر آیههای متشابه؛ تقیید اطلاقها و تخصیص عامها؛ تفسیر اشاری؛ تفسیر باطنی؛ آگاهی دادن نسبت به تفسیرهای نادرست؛ تفسیر قرآن بدون اشاره به آیهای خاص.
در این فصل، برای عنوان «تفسیر قرآن بدون اشاره به آیهای خاص»، شش نمونه با توضیح آورده شده است. مانند: همزادی دانش و ایمان؛ خشیت، محصول علم است؛ اخلاص، حکمت به بار میآورد؛ عمل به دانستهها، دانش به بار میآورد؛ گناه، دل را تار و بیمار و فاسد میکند.
آخرین فصل، آفات تفسیر و تأویل را در پنج مورد سامان داده است: 1. اشتباه در تفسیر؛ 2. هوس؛ 3. رأی؛ 4. نادانی؛ بی نیازی جستن از استواران دانش.
بخش هفتم: روش تبلیغ در قرآن
آخرین بخش «شناخت نامه قرآن» به روش تبلیغ در قرآن اختصاص یافته است. این بخش نسبتاً بلند، پنج فصل و چهار پژوهش بلند دارد.