در آن, از زمره كتب اخلاق به شمار مى رود.
نگارنده با توجّه به محدوديت فضاى اين نوشتار, مطالب كتاب را به سه بخش: مباحث اخلاقى, مباحث قرآنى و مباحث فلسفى ـ عرفانى تقسيم كرده و در هر بخش, برخى از ديدگاه هاى حضرت امام(ره) را براى آشنايى خوانندگان محترم با درونمايه اين كتاب و شخصيّت ممتاز مؤلف گرانقدر آن, ارائه كرده است. با توجّه به صبغه اخلاقى كتاب, بيشتر مطالب مقاله, در فصل مربوط به مباحث اخلاقى آمده است.

فصل نخست: مباحث اخلاقى

1. انتقاد از شيوه هاى متداول تربيت اخلاقى

حضرت امام(ره) بر اين نكته پافشرده است كه هدف اصلى و نهايى نزول قرآن و صدور روايات, تصفيه و تهذيب نفس است و اگر در لابه لاى آنها مطالب علمى, فلسفى, تاريخى و… آمده, به عنوان مقدماتى براى دستيابى به هدف مذكور است. ايشان در اين باره, چنين آورده است:
مقصود مهم از صدور اين احاديث شريفه و مقصد اَسنى از بسط علوم الهيه, اِفهام نكات علميه و فلسفيه و جهات تاريخيه و ادبيّه نيست و نبوده; بلكه غايت قصواى آن, سبكبار نمودن نفوس است از عالم مُظلم طبيعت, و توجّه دادن ارواح است به عالم غيب, و منقطع نمودن طاير روح است از شاخسار درخت دنيا… ^۱
اين امر, اختصاص به قرآن و روايات ندارد; بلكه تمام علوم اسلامى و شرعى براى دستيابى به اين هدف, نقش مقدمه را ايفا مى كنند. از اين رو, ايشان از غالب مفسّران و شارحان احاديث كه از اين هدف اساسى غفلت كرده اند, چنين انتقاد كرده است:
غالباً شرّاح احاديث شريفه و مفسّرين قرآن كريم, اين نكته را كه اصل اصول است, مورد نظر قرار ندادند و سرسرى از آن گذشته اند و جهاتى را كه مقصود از