زياده نشده كه جبران آن, مشكل باشد. جوانان, قدر ايّام جوانى را بدانند كه اين نعمت بزرگ را با غفلت نگذارند كه در ايّام پيرى, اصلاح نفس, بسيار مشكل است. ^۱

6. تربيت عملى, كارآمدترين روش براى تربيت

قرآن كريم و روايات معصومان(ع), يكصدا بر لزوم هماهنگى گفتار با كردار, بويژه براى معلّمان و مربّيان اخلاقى, تأكيد كرده اند. قرآن كريم با آيه شريف: «يا أيها الذين آمنوا لِمَ تقولون ما لا تفعلون؟ كبر مقتاً عند اللّه أن تقولوا ما لا تفعلون;^۲ اى كسانى كه ايمان آورده ايد! چرا آنچه را بدان عمل نمى كنيد, بر زبان جارى مى كنيد؟ نزد خدا سختْ ناپسند است كه چيزى را بگوييد و انجام ندهيد», نسبت به ناهماهنگى گفتار با رفتار, هشدار داده و با عتاب نسبت به چنين كارى, آن را مايه مَقت و غضب الهى دانسته است.
حضرت امير(ع) در يكى از گفتارهاى حكيمانه خود, درباره ضرورت تربيت عملى (كه با تربيت نفس آغاز مى شود), پيش از تربيت قولى ديگران, چنين مى فرمايد:
من نصب نفسه للناس اماماً فعليه أن يبدأ بتعليم نفسه قبل تعليم غيره ولْيكُن تأديبه بسيرته قبل تأديبه بلسانه… ^۳
آن كس كه خود را در مقام پيشوايى مردم قرارداده است, مى بايد پيش از تعليم ديگرى, به آموزش نفس خود اقدام كند و مى بايد پيش از آنكه با زبانش به تربيت مردم بپردازد, با رفتارش ديگران را تأديب كند.
حضرت امام(ره) بر ضرورت تربيت عملى براى دو گروه تأكيد دارد: 1) والدين, 2)عالمان دين. ايشان درباره وظيفه والدين در تربيت فرزندان, چنين مى فرمايد:
… تربيت اطفال و ارتياض صبيان, از مهمّاتى است كه عهده دارى آن بر ذمّه پدر