اخلاقى (مكارم اخلاق) در پيدايش خصلت ارزشمند ايثار ، مؤثّر است ؛ ليكن مسئله اصلى ، اين است كه : اين خصوصياتى كه عوامل ايثار شمرده شده اند، چگونه در انسان تحقّق پيدا مى كنند ؟ و چه كسى به خاطر رغبت به ارزش هاى اخلاقى و نفرت از حرص و خِسّت ، و براى رعايت حقوق ديگران ، ايثار مى نمايد و خواست ديگران را بر خواست خود ، مقدّم مى دارد؟
بررسى دقيق براى پاسخ دادن به اين سؤال ، نشان مى دهد كه ايثار ، ريشه اى جز ايمان نمى تواند داشته باشد . تقويت صفات نيكويى كه به صفت ايثار منتهى مى شوند نيز تنها در سايه ايمان ، امكان پذير است . از اين رو ، در مكاتب مادّى ، سخن از ارزش هاى اخلاقى ، شوخى است و هدفى جز فريب دادن و گم راه كردن افكار عمومى ندارد.
بر اين پايه ، هر چه ايمان در وجود انسانْ تقويت شود ، به خصلت ارزشمند ايثار ، نزديك تر مى گردد و به فرموده امام على عليه السلام ، انسان ، در بالاترينِ مراتب ايمان ، ايثارگر مى شود ^۱ و به فرموده امام صادق عليه السلام ، مؤمنانِ كامل اند كه در سختى ، ديگران را بر خود ، مقدّم مى دارند ^۲ و هر چه ايمان ، كامل تر شود ، قدرت ايثارگرى در انسان ، افزون مى گردد تا به مرتبه ايثار جان و جانبازى مى رسد.

آثار ايثار

ايثار ، نقطه مقابل استئثار (انحصارطلبى) است . هر چه استئثار براى جامعه مطلوب انسانى زيانبار ، و براى وحدت و انسجام آن ، ويرانگر است ، ^۳ ايثار ، سودمند و سازنده است.