دو . انواع و مراتب ادب

ادب ، به معناى رعايت ارزش هاى عقلى و شرعى در گفتار و كردار ، انواع و مراتبى دارد كه اينك به شرح اجمالىِ آن مى پردازيم :

الف ـ ادب با مردم

ادب با مردم ، عبارت است از برخورد شايسته با افراد و اقشار مختلف ، با توجّه به جايگاه خاصّ خانوادگى و اجتماعىِ آنان . خود اين ادب نيز انواعى دارد : ادب برخورد با پدر و مادر ، ادب برخورد با خويشان ، ادب برخورد با همسايه و همراه ، ادب برخورد با دوست ، ادب برخورد با دشمن ، ادب برخورد با عالِم ، ادب برخورد با پيامبران الهى و اوصياى آنان و اولياى خدا . شرح هر يك از اين آداب ، در عناوين خاصّ آنها خواهد آمد .
كمترين مرتبه ادب با مردم ، پرهيز از هر كارى است كه انسان ، سر زدنِ آن را از ديگران ناپسند مى داند . به فرموده امام على عليه السلام ، همين مقدار ، براى مؤدّب بودن انسان كفايت مى كند :
كَفاكَ أدَبا لِنَفسِكَ اجتِنابُ ما تَكرَهُهُ مِن غَيرِكَ .^۱
تو را براى ادب كردن خويش ، همين بس كه از آنچه از ديگران نمى پسندى ، دورى گزينى .
بديهى است كه اين ، كمترين مقدار ادب است و هر چه رعايت ارزش هاى عقلى و شرعى در گفتار و كردار انسان تقويت شود ، بر ميزان ادب او افزوده مى گردد .

ب ـ ادب با آفريدگار

ادب با آفريدگار ، عبارت است از رعايت حرمت حضور او در همه حالات و