حركات و سكنات ، آن گونه كه شايسته عظمت و بزرگوارىِ اوست . اين ادب نيز انواع و مراتبى دارد :
مرتبه اوّل : ترك محرّمات و انجام دادن واجبات الهى .
مرتبه دوم : ترك مكروهات و انجام دادن مستحبّات دينى .
مرتبه سوم : پاكسازىِ دل از آنچه غير خداوند متعال است. با اشاره به همين مرتبه ادب ، امام على عليه السلام فرمود :
كَفى بِالعَبدِ أدَبا ألّا يُشرِكَ فى نِعَمِهِ و إربِهِ غَيرَ رَبِّهِ .۱
بنده را ادب، همين بس كه در نعمت ها و حاجت هايش ، كسى را جز پروردگار خويش ، شريك نگردانَد .
و اين سخن امام صادق عليه السلام نيز به همين مرتبه اشاره دارد :
القَلبُ حَرَمُ اللّهِ ؛ فَلا تُسكِن حَرَمَ اللّهِ غَيرَ اللّهِ .۲
دل ، حرم خداست . پس در حرم خدا ، غير خدا را جاى مده .
ج ـ ادب با خود
ادب با خود ، عبارت است از رعايت ارزش ها در گفتار و كردار ، به دليل حرمت خود . به سخن ديگر ، گاهى انسان به دليل شرم از ديگران و رعايت حرمت خدا و مردم ، ادب را مراعات مى كند ، و گاه به مقتضاى انسان بودن و رعايت حرمت ارزش هاى انسانى .
در سخنى منسوب به امام على عليه السلام اين نوع ادب ، نهايت ادبْ مدارى خوانده شده است :
1.ر . ك : ص ۲۳۰ ح ۶۲ .
2.جامع الأخبار : ص ۵۱۸ ح ۱۴۶۸ .
