خیر - صفحه 13

نيز در صورت دوم است كه مسئله حكمت «خير» و «شر» ۱ قابل طرح و سؤال است .
نكته ديگر ، اين است كه از ديدگاه متون اسلامى ، «خير» به معناى نخستش ـ كه همان ارزش هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى است ـ مقدّمه خير دنيا و آخرت به مفهوم دوم است .

2 . فرق ميان «خَير» و «خِير»

در لغت ، «خَيْر» ، ضدّ «شرّ (بدى)» است ، و «خِيْر» به معناى «جود (بخشندگى)» است. ۲

3 . «خير» ، وزير عقل

در حديثى معروف از امام صادق عليه السلام در تبيين سپاهيان عقل و جهل ، «خير» نخستين سپاه عقل ، و «شر» نخستين سپاه جهل، شمرده شده اند . متن حديث ، چنين است :
ثُمَّ جَعَلَ لِلعَقلِ خَمسَةً و سَبعينَ جُندا ... فَكانَ مِمّا أعطَى العَقلَ مِنَ الخَمسَةِ وَ السَّبعينَ الجُندَ : الخَيرُ ؛ و هُوَ وَزيرُ العَقلِ ، و جَعَلَ ضِدَّهُ الشَّرَّ ؛ و هُوَ وَزيرُ الجَهلِ؛ ۳
خداوند براى عقل ۴ ، هفتاد و پنج سپاه قرار داد ... . از جمله هفتاد و پنج سپاهى كه به عقل عطا فرمود ، يكى «خير» است كه وزير عقل است ، و ضدّ آن را «شر» قرار داد كه وزير جهل است .

1.ر . ك : ص ۴۲ (حكمت خير و شر) .

2.لسان العرب ، ذيل مادّه ؛ المصباح المنير ، ذيل مادّه .

3.الكافى : ۱ / ۲۱ / ۱۴ .

4.الفروق اللغويّة : ۹۵ .

صفحه از 15