و از سوى ديگر, پيشنهاد مى كند كه علم دراية الحديث, فقه الحديثْ نام گيرد. ۱
استاد جعفر سبحانى (كه كتابش به سال 1412 قمرى چاپ شد), تعريف شيخ بهايى را در شناسايى دراية الحديث, مناسب تر دانسته و آن را به عبارتى ديگر برگردانده است:
هو العلم الباحث عن الحالات العارضة على الحديث من جانب السند والمتن. ۲
ايشان, پس از شرح اين تعريف, بر كسانى كه علم رجال و درايه را همتا قرار داده اند (كه يكى از سند و ديگرى از متنْ بحث مى كند), خُرده مى گيرد; و مى گويد درايه, از مجموع سند و متنْ بحث مى كند و رجال, از مباحث جزئيِ سندِ روايات.
استاد عبدالهادى فضلى (كه كتابش به سال 1416 قمرى چاپ شد) مى گويد اين دانش (درايه), نام هاى متعدّد دارد, چون: علم الحديث, دراية الحديث, مصطلح الحديث, قواعد الحديث و اصول الحديث, و سپس اضافه مى كند كه:
كلّها تعنى معنى واحداً. ۳
وى در تعريف اين دانش, سخن علاّمه شيخ آقا بزرگ تهرانى را مى پذيرد كه:
هو العلم الباحث فيه عن الأحوال و العوارض اللاحقة لسند الحديث. ۴
و تفاوتى كه ميان اين دانش با علم رجال مى گذارد, چنين است:
علم الرجال يدرس حال الراوى من حيث التوثيق واللاتوثيق… و علم الحديث يدرس حال الرواية من حيث الإعتبار و اللاإعتبار. ۵
1.دراية الحديث, ص۲.
2.أصول الحديث و أحكامه, ص۱۱ ـ ۱۲ .
3.أصول الحديث, ص۹.
4.همان, ص۱۱.
5.همان, ص۱۳.
