در احاديث اسلامى غالبا مادّه «زهد» در «بى رغبتى» به كار رفته و به ندرت در معناى «قِلّت» استعمال شده است . در اين بخش ، رهنمودهاى پيشوايان اسلام درباره زهدورزى نسبت به دنياى نكوهيده و سيره عملى آنان در برخورد با آن ، در شش فصل خواهد آمد ؛ امّا براى آن كه پژوهشگران ، با بصيرت بيشترى مباحث آينده را ملاحظه كنند ، با تكيه بر متون اين بخش ، توضيحات كوتاهى درباره تعريف زهد ، نشانه هاى آن ، تفاوت زهد اسلامى و رُهبانيت مسيحى ، حكمت زهد و راه هاى دستيابى به آن ، ارائه مى گردد :
يك . تعريف زهد
امام صادق عليه السلام ضمن تبيين سپاهيان خرد و نادانى ، «زهد نسبت به دنيا» را از سپاهيان خرد مى شمارد و آن را به نقطه مقابل «رغبت به دنيا» تعريف مى نمايد و مى فرمايد :
الزُّهدُ وضِدُّهُ الرَّغبَةُ.۱زهد ، ضدّش رغبت است .
با در نظر گرفتن اين رهنمود بنيادى كه «زهد» از جنود خرد و تحت فرمان قوّه عاقله است ، به دو نكته مهم در تبيين زهد اسلامى مى توان دست يافت :
نكته اوّل ، اين است كه زهدى كه اسلامْ انسان را بدان دعوت مى كند ، خاستگاه عقلى و علمى دارد . به همين جهت ، صد در صد منطبق با خرد و منطق است و اگر پيامبر درونى (خرد) مقصود آن را بداند ، پيش از پيامبران بيرونى ، انسان را بدان دعوت مى نمايد .
نكته دوم ، اين است كه بى ميلى ، دو گونه است :
