هرچند حديث, دومين منبع قانونگذارى و تشريع در اسلام است و پس از قرآن, جايگاه برجسته و ممتازى دارد, امّا در سرگذشت حديث, با حوادث تلخ و اسفبارى مواجه مى شويم كه نشان از عدم توجّه برخى از صحابيان و ياران پيامبر(ص) به اين سرچشمه پر خير و بركت دارد. جلوگيرى از نقل و كتابت حديث در دوره خلفا, سختگيرى هاى غير قابل تحمّل خليفه دوم در اين زمينه, رواج پديده شوم و نامبارك جعل حديث, بويژه در دوره بنى اميه, جلوگيرى از نقل فضائل اهل بيت(ع) و…, آن چنان ضربه جبران ناپذيرى بر پيكر تنومند حديثْ وارد آورد كه به جرئت مى توان گفت بسيارى از انحراف ها و كج فكرى هاى پديد آمده در حوزه انديشه اسلامى ( از رويداد ناخجسته سقيفه گرفته تا شهادت مظلومانه اميرمؤمنان و حادثه تأثّر برانگيز عاشورا) تماماً نتيجه تساهل و تسامح در امر حديث است.
اين بى توجّهى يا سهل انگارى يا سوء استفاده از حديث, گرچه در تمامى دوران خلفاى سه گانه به روشنى مشهود است, امّا در دوره حكومت سياه و ننگين معاويه, آن گونه برجسته و شاخص است كه در هيچ بُرهه ديگر از دوران هزار و چهار صد ساله تاريخ اسلام, سابقه ندارد.