است كه معاويه در حديث منقول از پيامبر(ص) ايجاد كرد. آن حضرت, در نقل صريحى درباره معاويه چنين فرمود:
اذا رأيتم معاوية على منبرى فاقتلوه. ۱
هرگاه معاويه را بر فراز منبر من ديديد, او را بكشيد.
حديث مذكور به دستور معاويه به اين شكل تغيير پيدا كرد:
اذا رأيتم معاوية على منبرى فاقبلوه فإنّه أمين مأمون . ۲
هرگاه معاويه را بر منبر من ديديد , او را بپذيريد, كه او شايسته امانت و امانتدار است.
چنانچه مشاهده مى شود, در متن سخن پيامبر(ص), دو تحريف آشكار صورت پذيرفته است: نخست, تغيير عبارت «فاقتلوه», به عبارت بى تناسب «فاقبلوه» است كه در عين حال, به كنايه مى فهماند كه حكومت جابرانه معاويه, مقبوليت عمومى نداشته; ولذا سعى مى كرده است با سوء استفاده از ارزش هاى دينى و نام مقدس پيامبر(ص) خود را به مردم بقبولاند. دوم, افزودن عبارت «فإنه أمين مأمون» به حديث است كه بسيارى از بزرگان حديث, بر ساختگى بودن آن (و عبارات همانندش) تصريح كرده اند. ۳
تحريف معنوى
گرچه تحريف لفظى حديث يا روايتى, خود به خود, امرى مذموم و نكوهيده است; امّا بى ترديد, خطر تحريف معنوى, به مراتبْ بيشتر از تحريف لفظى است. تحريف معنوى آن است كه در الفاظ و عبارات حديث, زيادت و نقصانى پديد نيايد; امّا آن روايت, به گونه اى توجيه و تفسير شود كه درست بر خلاف معناى اوّلى و بر ضد
1.شرح نهج البلاغة, ج۱۵, ص۱۷۶, وقعة صفّين, ص۲۲۱; الموضوعات, ابن جوزى, ج۲, ص۲۵; بحارالأنوار, ج۲۳, ص۲۰۹ .
2.اللئالى المصنوعة, ج۱, ص۴۲۵.
3.تاريخ الخلفاء, ص۱۹۴; شرح نهج البلاغة, ج۱, ص۳۵۶ـ ۳۵۸; اندرز به هواداران معاويه (ترجمه النصائح الكافية لمن يتولّى معاوية ابن عقيل حضرمى), ص۲۷۶ـ۲۸۰; أضواء على السنّة المحمّدية, ص۱۰۱; الغدير, ج۵, ص۳۰۵ـ ۳۰۸ و ج۱۰, ص۲۷۴ـ۲۹۵ و ج۱۱, ص۱۰۲ـ ۱۱۰.
