ميرزا حبيب اللّه ، مشهور به حكيم قاآنى شيرازى ، در سال ۱۲۲۲ ق ، در شيراز به دنيا آمد . پدرش نيز شاعر بود . قاآنى به خراسان سفر كرد و در آن جا به تحصيل علم پرداخت. وى در خراسان به شجاع السلطنه قاجار ، تقرّب جُست و تخلّص خود را از اسم پسر وى اوگتاى قاآن گرفت . وى معروف ترين قصيده سراى دوره قاجار است و افزون بر ديوان اشعار ، كتابى به نام پريشان به سبك گلستان و به نثر دارد. او اوّلين شاعر ايرانى است كه زبان فرانسوى را ياد گرفته است . قاآنى در سال ۱۲۷۰ ق ، درگذشت .
او در وصف امام علی(ع) می گوید:
نهفته مِهر نبى ، گنج ، فقر در دل من
كه گنج نقره نيرزَد بَرَش به نيم نقير
فقير را به زر و سيم و گنج ، چاره كنند
ولى علاج ندارد چو گنج گشت فقير
اگر چه عيد غدير است و هر گنه كه كنند
ببخشد از كَرَم خويش كردكار قدير
وليك با دهن پاك و قلب پاك ، اولى است
كه نعت حيدر كرّار را كنم تقرير
نسيم رحمت يزدان ، قسيم جنّت و نار
خديو پادشهان ، پادشاه عرشْ سرير
بزرگْ آينه اى هست در برابر حق
كه هرچه هست ، سراپا در اوست عكس پذير![۱]
[۱]ديوان كامل حكيم قاآنى شيرازى (با مقدمه و تصحيح : ناصر هيرى ، تهران : گلشايى ، ۱۳۶۳ ش) : ص ۳۸۲ .
