تحلیلی در باره اهداف قیام امام حسین علیه السلام - صفحه 6

شريك باشند ، چنان كه ايشان در باب طهارت و نجاست اشيا و ايمان و كفر عباد ، به ظاهر ، مكلّف بودند ؛ و اگر به علم واقع ، مكلّف مى بودند، با هيچ كس نبايد معاشرت كنند و همه چيز را نجس بدانند و حكم به كفر اكثرِ عالم بكنند... .
و هر گاه چنين باشد، پس امام حسين عليه السلام ، به حسب ظاهر ، مكلّف بود كه با وجود اعوان و انصار، با منافقان و كفّار ، جهاد كند. ۱
علّامه سيّد محمّد حسين طباطبايى نيز در رساله اى كه در باره علم غيب امام عليه السلام تدوين كرده و به صورت غير مستقيم ، نقد برخى ديدگاه ها در زمينه هدف قيام امام حسين عليه السلام است، چنين مى نويسد:
از راه نقل، روايات متواترى است كه... امام عليه السلام از راه موهبت الهى، نه از راه اكتساب، به همه چيز ، واقف و از همه چيز ، آگاه است و هر چه را بخواهد، به اذن خدا، به اَدنا توجّهى مى داند... ، [امّا ]هيچ گونه تكليفى به متعلَّق اين گونه علم، از آن جهت كه متعلَّق اين گونه علم است و حتمى الوقوع مى باشد، تعلّق نمى گيرد و همچنين ، قصد و طلبى از انسان با او ارتباط پيدا نمى كند... .
اين علم موهبتى امام عليه السلام ، اثرى در اعمال او و ارتباطى با تكاليف خاصّه او ندارد و اصولاً هر امر مفروض، از آن جهت كه متعلَّق قضاى حتمى و حتمى الوقوع است، متعلَّق امر يا نهى يا اراده و قصد انسانى نمى شود... .
ظواهر اعمال امام عليه السلام را ـ كه قابل تطبيق به علل و اسباب ظاهرى است ـ ، نبايد دليلِ نداشتن اين علم موهبتى و شاهدِ جهل به واقع گرفت ، مانند اين كه گفته شود اگر سيّد الشهدا عليه السلام ، علمِ به واقع داشت ، چرا حضرت مسلم عليه السلام را به نمايندگى خود ، به كوفه فرستاد ؟ چرا توسّط صيداوى ، نامه به اهل كوفه نوشت؟ چرا خود از مكّه ، ره سپار كوفه شد؟... .
پاسخ همه اين پرسش ها ، از نكته اى كه تذكّر داديم ، روشن است و امام عليه السلام در اين

1.جلاء العيون : ص ۷۰۰ ـ ۷۰۱ ، مجموعه رسائل اعتقادى : ص ۱۹۹ ـ ۲۰۰.

صفحه از 39