آمار بیعت کنندگان با مسلم بن عقیل

در اسناد تاریخی، تعداد بیعت کنندگان با مسلم ، متفاوتْ گزارش شده است : دوازده هزار، هجده هزار، بیست و چند هزار، بیست و پنج هزار، و بیش از سی هزار نفر .[۱]

گفتنی است که بیشتر گزارش ها ، تعداد هجده هزار نفر را تأیید می کنند . این تعداد در بیش از ده منبع کهن ، گزارش شده و کتاب هایی چون : الأخبار الطوال ، الإرشاد ، تاریخ الطبری ، الثقات ابن حبّان[۲]و الطبقات الکبری، این رقم را آورده اند. برای نمونه ، طبری از جعفر بن حُذَیفه طایی نقل می کند :

وقتی مسلم بن عقیل به خانه هانی بن عُروه رفت و هجده هزار نفر با او بیعت کردند ، نامه ای چنین ، به حسین علیه السلام نوشت و با عابِس بن ابی شبیب شاکری فرستاد که :

امّا بعد ، فرستاده[ی قبیله] ، به بستگانش ، دروغ نمی گوید . هجده هزار نفر از مردم کوفه ، با من بیعت کرده اند . با رسیدن نامه من ، زودتر حرکت کن که همه مردم ، با تو هستند . آنها به خاندان معاویه ، نظر و تمایلی ندارند . والسلام ![۳]

به نظر می رسد نقل هایی که از دوازده هزار نفر یاد کرده اند ، مربوط به ابتدای بیعت باشند که با گذشت زمان، تعداد ، افزایش یافته است .

ابن کثیر می نویسد:

دوازده هزار نفر ، برای بیعت با او (مسلم) گِرد آمدند ، و بیشتر و بیشتر شدند تا به هجده هزار نفر رسیدند .[۴]

نقل هایی هم که عددهای دیگر را ثبت کرده اند، با توجّه به این که منابع آنها اندک است ، احتمالاً گزارش تقریبی و تخمینی هستند .

گفتنی است که در شماری از منابع ، آمده است که اهل کوفه ، ضمن نگارش نامه ای جهت دعوت امام حسین علیه السلام برای آمدن به کوفه ، اظهار داشتند که در کوفه ، یکصد هزار جنگجو با ایشان ، همراهی خواهند داشت . شیخ مفید ، این مطلب را چنین آورده است :

مردم کوفه به امام علیه السلام نوشتند : «این جا برایت یکصد هزار شمشیر [برای نبرد در رکابت ]آماده است . معطّل نکن».[۵]

بدیهی است که این سخن ، بر این که پس از ورود مسلم به کوفه ، یکصد هزار نفر با وی بیعت کردند، دلالت ندارد ؛ بلکه ممکن است به جنگجویان حاضر در کوفه ، اشاره داشته باشد و یا به جهت تشویق امام علیه السلام بر آمدن به کوفه ، در بیان تعداد علاقه مندان به ایشان ، مبالغه شده باشد.