4 / 1
تفسير حمد
الف ـ سپاس گفتنِ نعمت ها
۴۸۰.امام على عليه السلامـ در حكمت هاى منسوب به ايشان ـ: حمد ، نوعى سپاس گزارى است .
۴۸۱.امام على عليه السلامـ در نامه اش به پادشاه روم كه از ايشان ، در باره تفسير «فاتحة الكتاب» پرسيده بود ـ: امّا سخن خداوند «ستايش ، خداى را كه پروردگار جهانيان است» ، سپاس گزارى ماست از پروردگارمان ـ تبارك و تعالى ـ براى نعمت هايى كه به ما ارزانى داشته است ...
۴۸۲.امام رضا عليه السلام :سخن خداوند : «ستايش خداى را» ، در واقع ، به جا آوردن وظيفه سپاس گزارى است كه خداوند عز و جل بر عهده خلقش نهاده است و شكرگزارى براى كار نيكى است كه خداوند ، توفيق انجام دادن آن را به بنده اش داده است .
۴۸۳.امام جواد :مردى نزد امام رضا عليه السلام آمد و گفت : اى فرزند پيامبر خدا ! مرا از تفسير سخن خداوند عز و جل كه : «ستايش ، خداى را كه پروردگار جهانيان است» ، آگاه فرما كه تفسيرش چيست ؟
فرمود : «پدرم ، از جدّم ، از باقر ، از زين العابدين ، از پدرش عليهم السلام برايم حديث كرد كه : مردى نزد امير مؤمنان آمد و گفت : مرا از تفسير سخن خداوند كه : «ستايش ، خداى را كه پروردگار جهانيان است» ، آگاه فرما .
فرمود : «ستايش ، خداى را» ، يعنى اين كه خداوند ، به بندگانش برخى از نعمت هايى را كه به آنها داده است ، مختصرا شناسانده است ؛ زيرا بندگان نمى توانند تمام نعمت هاى او را به تفصيل بشناسند ؛ چه ، اين نعمت ها بيشتر از آن است كه شماره شوند يا شناخته گردند . از اين رو ، به آنان فرمود : بگوييد : ستايش ، خداوند را به سبب نعمت هايى كه پروردگار جهانيان ، به ما ارزانى داشته است .
جهانيان ، عبارت اند از : جماعاتى از هر مخلوقى ، از بى جان و جاندار . جانداران را با قدرت خويش ، جا به جا مى كند و از روزى خويش ، آنها را تغذيه مى كند و آنها را در پناه خود ، نگهدارى مى كند و هر يك را بنا بر مصلحتش ، اداره مى نمايد .
و موجودات بى جان را با قدرت خويش ، نگه مى دارد و آنهايى را كه به يكديگر پيوسته اند ، از فرو پاشيدن ، حفظ مى كند و آنها را كه از هم جدايند ، از به هم پيوستن ، نگه مى دارد . آسمان را از اين كه بر زمين افتد (مگر با اجازه خود او) ، حفظ مى كند و زمين را از اين كه فرو ريزد (مگر به اجازه خود او) نگه مى دارد ، چرا كه او نسبت به بندگانش ، رئوف و مهربان است .
