حجيّت و نقش دانش هاي بشري در فهم و نقد روايات از ديدگاه علامه شعراني

دکتر سيد محمدباقر حجّتي ^۱

دکتر مجيد معارف ^۲

عليرضا طبيبي ^۳

چکيده

علامه شعراني از عالماني است که با پشتوانه اي از دانش‌هاي معقول و منقول به فهم و شرح احاديث و نقد روايات پرداخته‌‌اند. او به دليل تبحر کم نظيرش در دانش هاي عقلي، و با ارج نهادن به دست آوردهاي آن، دسته‌اي از دانش‌هاي بشري را که به ضرورت عقلي به قطعيت پيوسته، يا مؤيّد دين‌اند و يا در گزاره‌هاي ديني به آنها اشاره يا تصريح شده، با شرايطي حجت دانسته، در فهم و نقد روايات به کار بسته است. مقاله حاضر تلاشي براي نماياندن چگونگي اين رويكرد از سوي آن دانشمند ذوفنون است.

کليد واژه‌ها: شعراني، حجيّت، دانش هاي بشري، فهم و نقدحديث.

درآمد

علامه شعراني«دانشمندي ذوفنون» ^۴ و «خواجه نصيرعصر»، ^۵ حکيمي فرزانه، و فيلسوفي عارف و فقيهي اصولي است. آثار او پر از گوهرهاي ناياب علوم و معارف ديني است.
او در حکمت، فلسفه، رياضيات، نجوم، هيئت، ادبيات، فقه، اصول، تاريخ، رجال و حديث و تفسير از جمله سرآمدان عصر بود و تمام اين دانش‌ها را در مسير شرح و فهم احاديث به کارگرفت. اگرچه گمان مي‌رود که حديث‌پژوهي او در تعليقات ارزشمندش بر شرح اصول الکافي مازندراني و الوافي ملامحسن