و اگر نهي‌اي از پرداختن به پاره اي از اين دانش ها رسيده، نه به واسطه خود علوم، بلكه درباره آثار مترتب بر آنهاست. ۱ لذا در ذيل روايتي منقول از امام باقر( مي نويسد:
بدون شك، هر علمي مفاسدي دارد؛ در صورتي كه از باب آن وارد نشويم و آن را در مسيرش استفاده نكنيم؛ مانند اجتهاد مبني بر قياس و ترك سنت... لذا حمل نكوهش بر منع ممكن نيست، مگر برخي از اعتبارات و وجوه آن.
سپس بعد از يادآوري مفاسد هر يك از روش هاي ياد شده در حديث و نيز علم كلام، مي نويسد:
هيچ يك از اين علوم به خاطر وجود مفاسد در آن حرام نيستند، بلكه خوض در آن جايز است و بايد از مفاسد آن اجتناب كرد. ۲
او در جايي ديگر مي‌نويسد:
اصل اين دانش‌هاي عقلي اعم از فلسفه و رياضي مضاد با دين نيستند و مخالفت از جانب سياسيون بوده است. ۳
بنابراين، او با انديشه عدم مخالفت علم با دين و عدم تضاد دانش‌هاي عقلي با آن، بقاي اسلام را به همه علوم دانسته و آنها را در فهم گزاره‌هاي ديني حجت برشمرده، مي‌نويسد:
اگر هدف از ساير علوم،رسيدن به شناخت خدا باشد، بايد آنها را در زمره علوم الهي برشمرد. ۴
و با همين مبنا، به تفسير علمي روي آورده و در ذيل آيه وَيُمْسِكُ السَّماءَ أَن تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ۵ مي نويسد:
نگهداري آسمان از افتادن شايد به اسباب طبيعي باشد، مانند تسخير كشتي و شايد به اسباب روحاني باشد، و به مقتضاي عقايد اهل عصر ما اجسام و كرات آسماني ميل دارند به هبوط به تجاذب، اما حركت دوراني آن ـ که معلوم نيست به چه سبب در آنها ايجاد شده ـ مانع افتادن آنهاست. ۶
و در ذيل تفسيري كه ملافتح الله از آيه ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِي قَرَارٍ مَّكِينٍ۷ كرده، كه حق سبحانه مي‌فرمايد: «ما نطفه را در رحم جاي داديم و تا چهل روز آنجا سفيد نگاه داشتيم» ، به واسطه مخالفت با دانش طب رد كرده، مي‌نويسد:
1.شرح اصول الكافي، ج۵، ص۱۰۲ .
2.اين را درذيل حديث چهارم باب «النهي عن الكلام في الكيفية» مي‌آورد، آنجا كه حديث مي‌گويد: «در زمان گذشته مردمي، علمي را كه وا گذارشان شده بود، ترك كردند و در طلب علمي كه ازآن نهي شده بودند، رفتند...» (همان، ج۳، ص۱۵۲) او حتي علم سحر را اگر ضرري به بدن نزند و عقل را مسحور نسازد، نه حرام دانسته و نه حد براي آن جاري مي‌داند. (منهج الصادقين، ج۱، ص۲۶۷) .
3.الوافي، ج۲۵، ص۶۸۲ ـ ۶۸۴ .
4.شرح اصول الكافي، ج۲، ص۱۰۲ .
5.سوره حج، آيه ۶۵ .
6.«و آسمان را نگاه مي‌دارد تا [مبادا] بر زمين فرو افتد» (شرح اصول الكافي، ج۶، ص۱۹۰) .
7.سوره مؤمنون، آيه ۱۳ .
