اخلاق سياسي در رفتار پيامبرصلّي الله عليه و آله
دكتر محمد هادي مفتح ۱
چكيده
اخلاق سياسي و شيوه حكومت‌داري پيامبر اكرم صلّي الله عليه و آله، گونه‌اي متفاوت با آنچه ساير زمامداران در پيش گرفته‌اند، است.
در اين نوشتار، پس از بيان مباحثي درباره اخلاق، به اخلاق مبارزاتي و سياست خارجي پيامبر پرداخته شده و ابعاد مختلف آن كاويده شده است.
كليد واژه‌ها: پيامبر اسلام صلّي الله عليه و آله، جلوه‌هاي رفتاري، اخلاق مبارزاتي، اخلاق سياسي، سياست خارجي، اخلاق اسلامي.
درآمد
از جمله مباحثي که در انديشه نظريّه‌پردازان علم سياست مورد توجّه و چالش است و در عمل سياسي حاکمان نمودي مستقيم دارد، آن است که تا چه حدّ بايد عمل حاکم تحت اصول اخلاق انساني بگنجد و چه محدوديّت‌هاي اخلاقي بر روش حکومتي زمامدار سيطره دارد؟
اين مبحث ـ که آن را تحت عناوين اخلاق قدرت، اخلاق زمامداري، يا همان اخلاق سياسي مورد بررسي قرار مي‌دهند ـ از مسائل کليدي نظريه قدرت است. نظريّه قدرت تا پاسخ اين سؤال را نداده باشد، نمي‌توان آن را نظريّه کاملي به حساب آورد. به عبارت ديگر، در کنار بحث از اين که «چرا بايد حکومت کرد؟» و «چه کسي بايد حکومت کند؟» و... بايد اين مطلب را نيز تنقيح نمود که يک زمامدار «چگونه بايد حکومت کند؟».
«کارل ريموند پوپر» ۲ به اين بحث، به صورت جدّي‌تري نگاه مي‌کند. او در باب نظريّه سياسي افلاطون، و اين‌که مسأله بنيادين سياست در پاسخ به اين پرسش نهفته است که: «چه کسي بايد بر کشور فرمان براند؟» و «خواست چه کسي بايد برترين خواست باشد؟»، آن را موجب بروز آشوبي ماندگار در فلسفه سياسي دانسته و مي‌گويد:
1.استاديار دانشگاه قم .
2.Popper , Karl Raimund .
