حرف «من» پس از «الزکاة» نشان مي‌دهد که خمس و صدقة واجبه [: زکات مصطلح] اقسامي از «زکات» هستند.
^۱
و اما زكات مصطلح فقهي در روايات نبوي ـ چنان كه در حديث ياد شده هم اشاره شده و پس از اين نيز خواهد آمد ـ بيشتر با عنوان «صدقه» مطرح مي‌شده است؛ اما در روايات امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام، کاربرد زكات در مفهوم «زکات مصطلح فقهي» غلبه دارد و اين مهم، در خصوص روايات بحث زکات، کاملاً مشهود است.
^۲

صدقه

معناي لغوي صدقه

واژة صدقه از «صدق» گرفته شده که در اصل، نقطه مقابل «کذب» است ^۳
و در تعريف آن، سه نظرية مطابقت خبر با واقع، يا با اعتقاد، يا هر دو، مطرح است. ^۴
«صدق» همچنين به معناي «کامل از هر چيز» ^۵
نيز به کار رفته است. ^۶
واژگان اشتقاق يافته از «صدق» هر کدام به گونه‌اي با مفهوم نخستين آن، ارتباط دارند: دوست صميمي را از آن روي «صديق» ^۷
گويند که رفتار وي، ادعاي دوستي او را تصديق کرده، تطابق دارند، و مهر زن را «صداق» ^۸
گويند؛ از آن جهت که پرداخت آن، بسان هديه‌اي، نشانه صدق ادعاي مرد، در عشق و علاقه به همسرش است. ^۹
واژه «صدقه» نيز به معناي هر آن چيزي است که در راه رضاي خدا به نيازمندان پرداخت شود، ^۱۰
که خود، نشان راستي ادعّاي آدمي در ايمان به خدا و بندگي اوست. برخي از واژه شناسان ـ که در آستانه قرآن قلم زده‌اند ـ کاربرد اصلي صدقه را، در «پرداخت‌هاي مستحب و داوطلبانه» دانسته‌اند. ^۱۱