يكديگرند و انسان ، مأخوذ از انسان العين است ؛ از اين جهت كه حق به او مى بيند . و بر عاقل پوشيده نيست كه صورت شخص به تمامى باز در ديده عكسِ ديده عكس منطبع است و همچنان الى ما شاء الله ، ليكن از غايت دقت پوشيده است بر ديده ها مگر بر ديده مردم آگاه و اين نكته عجب است كه از وجهى حق، انسان العين است و از وجهى انسان، انسان العين است.

به چشم عكس حق ديده حقهمى بيند كه بينا اوست مطلق
هزار آينه يك ديدن فزايدهر آينه به وجهى رو نمايد
گهى ز آينه اى عكسش هويداگهى از ديده اى آن عكس پيدا
ز چشم عكس چشم عكس گاهىكند در حسن روى خود نگاهى
گهى از صورت عكس جمالشدرون چشم خود بيند خيالش
گهى در چشم آن صورت درآيدمه رويش كه صد جلوه نمايد
نيايد در نظر او را ز هر سوىبه هر چه روى آرد غير آن روى
بجز آينه عكس رخ يارنبينى در ديار يار ديّار
انتهى كلام شرح گلشن راز. ^۱

[مذاهب حكما در ابصار]

و اين جواب دلالت دارد بر اين كه عمران قايل بوده است به اين كه ابصار به خروج شعاع است و بيان اقوال در مسئله ابصار است چنان كه شارح قوشچى نقل كرده است:
المذاهب المشهورة للحكماء في الإبصار ثلاثة:
الأوّل : مذهب الرياضيين ، و هو أن الإبصار بخروج الشعاع من العين على مشية مخروط ، و رأسه عند مركز البصر ، و قاعدته عند سطح المبصر . ثم إنّهم اختلفوا في ما بينهم ؛ فذهب جماعة إلى أنّ ذلك المخروط مصمت ، و ذهب جماعة اُخرى