بود و تفسير كرد امام عليه السلام قول خود را : ساكن لا يدرك بالسكون؛ يعنى ساكن نيست به سكون ظاهرى ، بلكه ساكن است به سكونى كه مدرك به آن سكون نيست؛ زيرا كه مراد به سكون بودن اوست غير منشأ آثار عينيه و موجود بودن است به وجود ظلى و چنين چيز مدرك نمى شود؛ زيرا كه شئ متصف به اين سكون قابل نيست كه درك شود به صورت مغايره خودش ، بلكه ادراك نمودن او منكشف بودن اوست به حضور ذاتى او، همچنانى كه جميع صور علميه به اين نحو مدرك شوند.
بعد از آن امام عليه السلام دليل ذكر نمود از براى معلول بودن ابداع به قول خودش «لأنه شئ محدث» يعنى علم تفصيلى كه آن عين تحقق معلومات است به وجود ظلى ، چيزى است محدث ؛ يعنى معلول است و محتاج به علّت است؛ زيرا كه شك نيست در اين كه امر ، تابع و موجود به تبعيت ممكن نيست كه معلول نشود /89/ و در وجودش محتاج متبوع نشود و متبوع ابداع نيست مگر ذات خدا و به سوى اين اشاره كرد به قول خودش : والله الذي أحدثه فصار خلقا له.
بعد از آن تصريح كرد بر اين كه ابداع ، مسبوق به ابداع ديگر نيست و علم ديگر واسطه در ميان ابداع و خدا نيست، به قول خودش: و إنما هو الله عز و جل و خلقه لا ثالث بينهما. ظاهر اين است كه مراد از خلق معناى مصدرى است. پس مرادش به خلق ، ابداع خواهد بود؛ يعنى واسطه در ميان خدا و ابداع نيست و ثالثى سواى خدا و ابداع در مرتبه متقدمه بر وجود معلومات در خارج نيست و در اين كلام اشاره است بر نفى ثبوت معدومات در خارج.
و محتمل است اين كه بوده باشد مراد از قول امام عليه السلام «لا ثالث غيرهما» اين كه نيست غير ذات بارى تعالى و فعل او چيزى ديگر؛ زيرا كه معلولات نيست مناط اِنيّت و وجود آنها بجز جعل جاعل. پس ثالث نخواهد بود جز جاعل و جعل او.
بعد از آن تفريع نمود بر فقره داله بر اين كه : لا ثالث بينهما و لا ثالث غيرهما، قول خود را: فما خلق الله عزوجل لَم يَعدُ أن يكون خلقه. پس زمانى كه نشد چيزى غير محدث مر خدا را پس هر چيزى كه بوده باشد، مخلوق خداست و آن چيزى كه خلق كرده است او را خدا، تجاوز نمى كند از مخلوق بودن، پس ابداع محدث خواهد بود.