استادیار دانشگاه قرآن و حدیث جذابیت، استمرار، برخورداری از شیوه آموزشی، جامعیت و فراگیری، دربرگیری روایات همه معصومان(ع) و شناخت مصادر حدیثی را از ویژگی‌های مناسب و اثرگذار برنامه مطالعاتی حدیث خوانی روشمند «هفت وادی، چهل منزل»، عنوان کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دارالحدیث به نقل از خبرگزاری رسا،حجت الاسلام سید محمدکاظم طباطبایی، استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم، پیش از ظهر امروز (پنج شنبه ۱/۱۱/۹۴)، در دوره آموزشی کوتاه‌مدت آشنایی با حدیث که در تالار شیخ صدوق مؤسسه دارالحدیث برگزار شد، به برنامه مطالعاتی حدیث‌خوانی با عنوان «حدیث خوانی روشمند» پرداخت و گفت:
با توجه به این که کتابالکافیمهم‌ترین کتاب حدیثی شیعه بوده، برخی برای حدیث‌خوانی از جلد اول این کتاب و برخی دیگر، با کتاب نهج البلاغه شروع می‌کنند، اما مباحث نخستین هر دو کتاب، سخت‌ترین قسمت‌های آن است، بنابراین در مطالعه حدیثی، با دشواری مواجه می‌شوند و از این مسأله صرف‌نظر می‌کنند.
در برنامه حدیث‌خوانی روشمند، هفت وادی و چهل منزل در نظر گرفته شده است، که میانگین مطالعه هر کتاب حدیث در هر منزل ۲۵ ساعت است؛ یعنی برای اجرای کامل این مطالعه حدیثی هزار ساعت باید وقت گذاشت.
حجت الاسلام طباطبایی بیان کرد:
مناسب است که برنامه مطالعاتی روشمند حدیث‌خوانی طراحی شود که بر اساس آن، طلاب با متون حدیثی آشنا شده، مجموعه معارف اسلامی به آنها منتقل شود و این برنامه‌ریزی باید به گونه‌ای اجرایی شود که تمامی موازین آموزشی توجه شود و بر مخاطب اثر مطلوبی بگذارد.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم ادامه داد:
جذابیت، استمرار، برخورداری از شیوه آموزشی، جامعیت و فراگیری، دربرگیری روایات همه معصومان (ع)، شناخت مصادر حدیثی یک برنامه مطالعاتی مناسب و اثرگذار در حدیث خوانی است.
وی در ادامه سخنانش به تبیین روش مطالعاتی حدیث خوان با عنوان «هفت وادی، چهل منزل» پرداخت، و گفت:
در برنامه حدیث‌خوانی روشمند، هفت وادی و چهل منزل در نظر گرفته شده است، که میانگین مطالعه هر کتاب حدیث در هر منزل ۲۵ ساعت است؛ یعنی برای اجرای کامل این مطالعه حدیثی هزار ساعت باید وقت گذاشت.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم عنوان کرد:
مناسب است که در هر مرحله گروه‌های دو یا سه نفره مباحثه کنند، تا این که مطالب را در ذهن آنها ماندگار شود. وی وادی اول را «متن ساده، درک ساده» عنوان کرد و افزود: در این وادی به مطالعه متون ساده حدیثی پرداخته می‌شود و هدف، در این مرحله، آن است که درک و فهمی ساده و نه عمیق از احادیث حاصل شود.
حجت الاسلام طباطبایی وادی نخست را شامل چهار منزل دانست و بیان کرد:
منزل اول کتاب الدرّة‌الباهرة منسوب به شهید اول، منزل دوم کتاب تحف‌العقول، منزل سوم گزیده‌ای منتخب میزان‌الحکمه آیت الله محمدی ری شهری و منزل چهارم کتاب صفات‌الشیعه شیخ صدوق در وادی نخست مطالعه می‌شود.
وی درباره وادی دوم «متن متوسط، درک متوسط» ابراز کرد:
متن روایات در این وادی به سادگی مرحله اول نیست، درک و فهم روایات بالاتر است، طلاب در مرحله اول در حدیث‌خوانی مهارت ابتدایی پیدا کرده‌اند، بنابراین در این وادی دیگر مطالعه ساده حدیث نیست و به معنای احادیث، دقت بیشتر می‌شود.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم به مراحل وادی دوم اشاره کرد و گفت:
منزل پنجم به بررسی حکمت‌های نهج البلاغه با مقایسه واژگانی در ترجمه‌ها، منزل ششم به تحقیق احادیث سه‌تایی و چهارتایی کتاب الخصال، منزل هفتم کتاب روضة‌الواعظین اثر فتال نیشابوری، منزل هشتم کتاب المحاسن اثر برقی و منزل نهم، مشکاة‌الأنوار اثر طبرسی مورد تحقیق و بررسی دانش‌پژوهان قرار می‌گیرد.
حجت الاسلام طباطبایی با بیان این که وادی سوم با عنوان «متن متوسط، درک نیمه عمیق» آورده شده است، ابراز کرد:
در این وادی متن متوسط است، اما سطح درک و فهم روایات بالاتر از مرحله قبل است، تا این دانش‌پژوهان که به درک نیمه عمیقی دست بیابند. وی به مراحل مطالعاتی در وادی سوم اشاره کرد و گفت: منزل دهم کتاب تنبیه‌الخواطر، منزل یازدهم نامه‌های نهج‌البلاغه، منزل دوازدهم کتاب الایمان و الکفر الکافی با شرح ملأ صالح مازندرانی و شعرانی، منزل سیزدهم کتاب من‌لایحضره‌الفقیه و منزل چهاردهم صحیفه سجادیه همراه با شرح مرحوم سید علی خان مدنی در این وادی مطالعه می‌شود.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم درباره کتاب صحیفه‌سجادیه گفت:
این کتاب به ظاهر یک کتاب دعا است، اما در واقع، مباحث توحیدی و معرفتی کتاب صحیفه‌سجادیه بسیار گسترده است.
حجت الاسلام طباطبایی عنوان داشت:
همچنین در وادی سوم، منزل پانزدهم کتاب چهل حدیث اثر حضرت امام خمینی رحمة الله علیه، منزل شانزدهم کتاب کمال‌الدین مرحوم شیخ صدوق، منزل هفدهم کشف‌المحجه اثر سید ابن طاووس اسطوره مطالعه می‌شود.
وی با بیان این که وادی چهارم «متن دقیق، درک نیمه عمیق» است، گفت:
منزل هیجدهم خطبه‌های نهج‌البلاغه همچون خطبه‌های همام، قاصعه و شقشقیه از جمله خطبه‌هایی است مطالعه شوند. همچنین در این منزل نباید شروح و ترجمه‌ها را از نظر دور داشت، بلکه نیاز است که مطالعه خطبه‌ها با شروح و ترجمه‌ها همراه باشند.
برنامه مطالعاتی حدیث‌خوانی روشمند «هفت وادی، چهل منزل» یک دوره برای آشنایی عمومی با حدیث است و فردی این مراحل مطالعاتی پشت بگذارند، مناسب است که به یک حدیث خوان و پژوهشگر حدیثی توانمند تبدیل شود.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم اظهار کرد:
منزل نوزدهم جلدهای پنجم تا دهم بحارالانوار، منزل بیستم کتاب الاربعون حدیثا اثر شیخ بهایی، منزل بیست‌ویکم کتاب نوادرالاخبار نوشته ملأ محسن فیض کاشانی، منزل بیست‌ودوم منزل بیست‌ودوم کتاب الارشاد نوشته شیخ مفید، منزل بیست‌وسوم منتخب الامالی، منزل بیست‌وچهارم ابواب فقهی الکافی، منزل بیست‌وپنجم کتاب تهذیب‌الاحکام و منزل بیست‌وششم بصائرالدرجات مورد بررسی حدیث‌پژوهان قرار می‌گیرد.
وی با بیان این که وادی پنجم با عنوان «متن دقیق، درک عمیق» است، افزود:
در وادی پنجم علاوه بر این که باید متن را به دقت خواند و به ظرایف آن توجه داشت، باید به درک عمیقی نیز دست یافت.
حجت الاسلام طباطبایی ابراز کرد:
منزل بیست‌وهفتم خطبه‌های توحیدی نهج‌البلاغه همراه با شروح آن، به ویژه شرح ابن‌میثم، و بهج‌الصباغه علامه شوشتری و در منزل بیست‌وهشتم، سه کتاب «عقل»، «توحید» و «حجت» از جلد اول کتاب الکافی باید مطالعه شود.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم عنوان داشت:
در منزل بیست‌ونهم دو کتاب از سید ابن طاووس یعنی البلدالامین و اقبال‌الاعمال و در منزل سی‌ام «کتاب العقل» و «کتاب التوحید» بحارالانوار همراه توضیحات علامه مجلسی و نقد مرحوم علامه طباطبایی مطالعه می‌شود و همچنین منزل سی‌ویکم متون توحیدی کتاب تحف‌العقول و منزل سی‌ودوم کتاب التوحید مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی با بیان این که وادی ششم با عنوان «متن مشکل، بررسی دقیق» آمده است، گفت:
در وادی ششم با متون مشکل مواجه هستیم، در این وادی متون را مشکل پیش رو داریم و باید به بحث اختلاف حدیث پرداخت.
حجت الاسلام طباطبایی به مراحل وادی ششم اشاره و بیان کرد:
در منزل سی‌وسوم کتاب الاستبصار مطالعه می‌شود، کتاب الاستبصار تنها به روایات اختلافی می‌پردازد؛ یعنی اگر روایتی گروه مخالف نداشته باشد، در این کتاب جای ندارد.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم ادامه داد:
همچنین در این مرحله منزل سی‌وچهارم جلد هشتم الکافی، منزل سی‌وپنجم مصابیح‌الانوار، منزل سی‌وششم جامع‌الاسرار، منزل سی‌وششم کتاب جامع‌الاسرار اثر سید حیدر آملی مورد مطالعه و بررسی حدیث پژوهان قرار می‌گیرد. در وادی هفتم به مطالعه اسناد متون حدیثی ژرداخته می‌شود، افزود:. در وادی اول و دوم و سوم روایت مسند مطالعه نشده است؛ اما در مراحل بعدی، روایات مسند خوانده می‌شد، ولی به بحث سندی آن توجه نمی‌شد، اما در این مرحله اسناد متون حدیثی توجه شده است.
وی به مراحل وادی هفتم اشاره کرد و افزود:
منزل سی‌وهفتم الکافی (اسناد پر تکرار)، منزل سی‌وهشتم تهذیب الاحکام (مشیخه)، منزل سی‌ونهم و چهلم، فهرست نجاشی و فهرست طوسی در این مرحله مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
استادیار دانشگاه قرآن و حدیث قم بیان کرد:
برنامه مطالعاتی حدیث‌خوانی روشمند «هفت وادی، چهل منزل» یک دوره برای آشنایی عمومی با حدیث است و فردی این مراحل مطالعاتی پشت بگذارند، مناسب است که به یک حدیث خوان و پژوهشگر حدیثی توانمند تبدیل شود.
