16 ـ عادت

۰.امام علی علیه السلام:
عَوِّدْ اُذُنَكَ حُسْنَ الاِْسْتِماعِ وَ لا تُصغِ اِلى ما لا يَزيدُ فى صَلاحِكَ استِماعُهُ فَاِنَّ ذلِكَ يُصدِئُ الْقُلوبَ وَ يوجِبُ الْمَذامَّ.^۱

۰.گوش خود را به شنيدن خوبى‏ها عادت بده و به آنچه كه به صلاح و درستى تو نمى‏افزايد گوش مسپار، زيرا اين كار، دل‏ها را زنگار مى‏زند و موجب سرزنش مى‏شود.

۰.امام علی علیه السلام:
عَوِّدْ نَفْسَكَ الْجَميلَ فَبِاعْتيادِكَ اِيّاهُ يَعودُ لَذيذا.^۲

۰.خودت را به كارهاى زيبا عادت بده كه اگر به آنها عادت كنى، برايت لذت بخش مى‏شوند.

۰.امام علی علیه السلام:
العادَةُ طَبعٌ ثانٍ.^۳

۰.عادت، طبيعت دوم است.

۰.امام علی علیه السلام:
لِلعادَةِ عَلى كُلِّ إنسانٍ سُلطانٌ.^۴

۰.عادت، بر هر انسانى سلطه دارد.

۰.امام علی علیه السلام:
لِسانُكَ يَستَدعيكَ ما عَوَّدتَهَ، ونَفسُكَ تَقتَضيكَ ما ألِفتَهُ.^۵

۰.زبان تو، از تو همان می‏خواهد كه بدان عادتش داده‌اى و نفست از تو همان تقاضا می‏كند كه بدان خو گرفته‌اى.

۰.امام علی علیه السلام:
لا تُسرِعَنَّ إلَى الغَضَبِ فيَتَسَلَّطَ عَلَيكَ بِالعادَةِ.^۶

۰.هرگز به سوى خشم مشتاب، كه به عادت بر تو مسلّط می‏شود.

۰.امام علی علیه السلام:
عَوِّدْ نَفسَكَ فِعلَ المَكارِمِ، وتَحَمَّلْ أعباءَ المَغارِمِ، تَشرُفْ نَفسُكَ، وتُعمَرْ آخِرَتُكَ، ويَكثُرْ حامِدوكَ.^۷

۰.خود را به انجام كارهاى نيك عادت ده و بارهاى تاوان و جريمه‌ها را بر دوش كش، تا شرافت نفس بيابى و آخرتت آبادان شود و ستايندگانت بسيار شوند.

۰.امام حسن علیه السلام:
العاداتُ قاهِراتٌ، فَمَنِ اعتادَ شَيئا في سِرِّهِ وخَلَواتِهِ، فَضَحَهُ في عَلانِيَتِهِ وعِندَ المَلَأِ.^۸

۰.عادت‌ها مقهور كننده‌اند. پس، هر كس در نهان و خلوت‌هاى خود به چيزى عادت كند، آن چيز او را در آشكار و ميان جمع رسوا سازد.

۰.امام علی علیه السلام:
أصعَبُ السِّياساتِ نَقلُ العاداتِ.^۹

۰.دشوارترين سياست‌ها، تغيير دادن عادت‌هاست.

۰.امام علی علیه السلام:
أيُّها النّاسُ، تَوَلَّوا مِن أنفُسِكُم تَأديبَها، وَاعدِلوا بِها عَن ضَرَاوَةِ عاداتِها.^۱۰

۰.اى مردم! تربيت نفْس‌هاى خود رابه عهده گيريد و آنها را از آزمندى و ولع عادت‌هايشان باز داريد.