31 ـ هدیه

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
تَهادَوا تَحابُّوا، تَهادُوا فإنَّها تَذهَبُ بِالضَّغائنِ.^۱

۰.به يكديگر هديه دهيد، تا نسبت به همديگر با محبت شويد. به يكديگر هديه دهيد؛ زيرا هديه كينه‏ها را می‏برد.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
الهَدِيَّةُ تُورِثُ المَوَدَّةَ، وتَجدُرُ الاُخُوَّةَ، وتُذهِبُ الضَّغينَةَ، تَهادُوا تَحابُّوا.^۲

۰.هديه دادن، محبّت می‏آورد و برادرى را نگه می‏دارد و كينه و دشمنى را می‏برد. براى يكديگر هديّه ببريد تا دوستدار هم شود.

۰.امام علی علیه السلام:
لَأن اُهدِيَ لأخِي المُسلِمِ هَدِيَّةً تَنفَعُهُ أحَبُّ إلَيَّ مِن أن أتَصَدَّقَ بمِثلِها.^۳

۰.اگر به برادر مسلمان خود هديه‏ای دهم كه به كارش آيد، خوشتر است نزد من از اينكه همانند آن هديه صدقه دهم.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
هَدايا العُمّالِ غُلولٌ.^۴

۰.هدايايى كه به كارگزاران پيشكش می‏شود، خيانت است.

۰.صحيح بخاری:
استَعمَلَ النَّبيُّ صلی الله علیه و آله رجُلاً مِن بَني أسَدٍ يُقال لَهُ ابنُ الاُتبِيّةِ على صَدَقَةٍ، فلَمّا قَدِمَ قالَ: هذا لَكُم و هذا اُهدِيَ لِي، فقامَ النَّبيُّ صلی الله علیه و آله عَلَى المِنبَرِ... فحَمِدَ اللهَ وأثنى علَيهِ ثُمّ قالَ: ما بالُ العامِلِ نَبعَثُهُ، فَيأتي فَيقولُ: هذا لَكَ و هذا لِي؟! فهَلّا جَلَسَ في بَيتِ أبِيهِ واُمِّهِ فيَنظُرَ أيُهدى لَهُ أم لا؟ وَالّذي نَفسي بِيَدِهِ لا يَأتيبشيءٍ إلّا جاءَ بهِ يَومَ القِيامَةِ يَحمِلُهُ على رَقَبَتِهِ، إن كانَ بَعيرا لَهُ رُغاءٌ أو بَقَرَةً لَها خُوارٌ أو شاةً تَيعَرُ.^۵

۰.پيامبر صلی الله علیه و آله مردى از بنى اسد به نام ابن اُتبيّه را مأمور جمع آورى زكات كرد. چون اموال زكات را آورد، عرض كرد: اين براى شماست و اين هم به خود من هديه شده است. رسول خدا صلی الله علیه و آله بر منبر ايستاد... و پس از حمد و ثناى خداوند، فرمود: چه شده است كه كارگزار را می‏فرستيم و وقتى می‏آيد می‏گويد: اين از آنِ توست و اين از آنِ من؟! چرا در خانه پدر و مادرش نمی‏نشيند تا ببيند آيا باز هم براى او هديه می‏آورند يا نه؟! سوگند به آنكه جان من در دست اوست [آن كارگزار] هيچ چيز بر ندارد مگر اينكه روز قيامت آن را بر دوش خود كشد، در حالى كه اگر شتر باشد صداى شتر و اگر گاو باشد صداى گاو و اگر گوسفند باشد صداى گوسفند می‏دهد.

۰.امام علی علیه السلام:
إنّ رسولَ اللهِ صلی الله علیه و آله نَهى عَن زَبْدِ المُشرِكينَ؛ يُريدُ هَدايا أهلِ الحَربِ.^۶

۰.رسول خدا صلی الله علیه و آله از پذيرفتن عطاى مشركان نهى فرمود؛ منظورش هداياى حربيان بود.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
لَو اُهدِيَ إلَيَّ كُراعٌ^۷ لَقَبِلتُهُ. ^۸

۰.اگر پاچه گاو يا گوسفندى هم به من هديه دهند، آن را می‏پذيرم.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
مِن تَكرِمَةِ الرّجُلِ لأخيهِ المُسلمِ أن يَقبَلَ تُحفَتَهُ، ويُتحِفَهُ بما عِندَهُ، ولا يَتَكَلّفَ لَهُ شيئا.^۹

۰.از احترام مرد به برادرش اين است كه پيشكش او را بپذيرد و از همان چيزى كه نزد خود دارد به او پيشكشى دهد و براى پيشكش دادن چيزى به او، خود را به تكلّف و زحمت نيندازد.

۰.كنز العمّال عن رسولِ اللهِ صلی الله علیه و آله:
ـ لِعائشةَ لَمّاأهدَت إلَيها امرأةٌ مِسكينَةٌ هَدِيَّةً فلَم تَقبَلْها رَحمَةً لَها ـ: ألَا قَبِلتيها مِنها وكافَيتيها مِنها؟! فلا تَرى أ نَّكِ حَقَّرتيها! يا عائشةُ، تَواضَعي فإنَّ اللهَ يُحِبُّ المُتواضِعينَ ويُبغِضُ المُستَكبِرينَ.^۱۰

۰.زن مستمندى هديه‏ای براى عايشه آورد، اما عايشه از روى ترحّم و دلسوزى آن را قبول نكرد. پيامبر صلی الله علیه و آله به او فرمود: چرا آن را قبول نكردى و متقابلاً هديه‏ای به او ندادى كه فكر نكند او را تحقير كرده‏ای؟ اى عايشه! فروتن باش؛ زيرا خداوند فروتنان را دوست می‏دارد و از افراد متكبّر نفرت دارد.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
العائدُ فِي هِبَتِهِ كالعائدِ فيقَيئهِ.^۱۱

۰.كسى كه بخشش خود را پس بگيرد، مانند كسى است كه استفراغش را بخورد.