52 ـ عشق

۰.امام صادق علیه السلام:
ـ لَمّا سُئلَ عَنِ العِشقِ ـ: قُلوبٌ خَلَت من ذِكرِ اللهِ فأذاقَها اللهُ حُبَّ غَيرِهِ.^۱

۰.ـ در پاسخ به سؤال از عشق ـ فرمود: دل‌هايى از ياد خدا تهى می‏گردد و خداوند محبت غير خود را به آنها می‏چشاند.

۰.امام علی علیه السلام:
و مَن عَشِقَ شَيئا أعشى (أعمى) بَصَرَهُ و أمرَضَ قَلبَهُ، فَهُوَ يَنظُرُ بِعَينٍ غَيرِ صَحيحَةٍ، و يَسمَعُ بِاُذُنٍ غَيرِ سَميعَةٍ، قَد خَرَقَتِ الشَّهَواتُ عَقلَهُ، و أماتَتِ الدّنيا قَلبَهُ.^۲

۰.هركه عاشق چيزى شود آن چيز ديده‌اش را كور و دلش را بيمار گرداند؛ چنين كسى با ديده‏ای ناسالم می‏نگرد و با گوشى ناشنوا می‏شنود؛ شهوت‌ها خرد او را از هم گسيخته و دنيا دلش را ميرانده است.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
مَن عَشِقَ فعَفَّ ثُمَّ ماتَ، ماتَ شَهيدا. ^۳

۰.هر كه عاشق شود و خود را پاك نگه دارد و با اين حال بميرد، شهيد مرده است.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
مَن عَشِقَ فكَتَمَ و عَفَّ فماتَ فَهُوَ شَهيدٌ.^۴

۰.هر كه عاشق شود و عشق خويش را كتمان كند و پاكدامنى ورزد و با اين حال بميرد، او شهيد است.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
مَن عَشِقَ و كَتَمَ و عَفَّ و صَبَرَ، غَفَرَ اللهُ لَهُ و أدخَلَهُ الجَنَّةَ.^۵

۰.هر كه عاشق شود و عشق خود را بپوشاند و پاكدامنى ورزد و صبورى كند، خداوند او را بيامرزد و به بهشت برد.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
يَقولُ الله‏ُ تَعالى: إذا كانَ الغالِبُ عَلى عَبدِيَ الاِشتِغالَ بي جَعَلتُ نَعيمَهُ ولَذَّتَهُ في ذِكري، فَإِذا جَعَلتُ نَعيمَهُ ولَذَّتَهُ في ذِكري عَشِقَني وعَشِقتُهُ، فَإِذا عَشِقَني وعَشِقتُهُ رَفَعتُ الحِجابَ فيما بَيني وبَينَهُ، وصِرتُ مَعالِمَ بَينَ عَينَيهِ، لا يَسهو إذا سَهَا النّاسُ، اُولئِكَ كَلامُهُم كَلامُ الأَنبِياءِ، اُولئِكَ الأَبطالُ حَقّا، اُولئِكَ الَّذينَ إذا أرَدتُ بِأَهلِ الأَرضِ عُقوبَةً وعَذابا ذَكَرتُهُم فَصَرَفتُ ذلِكَ عَنهُم.^۶

۰.خداوند متعال مى‏فرمايد: هرگاه اشتغال به [ياد] من بر بنده‏ام چيره گردد، خوشى و لذّتش را در يادكرد خودم قرار مى‏دهم. پس چون خوشى و لذّتش را در يادكردِ خودم قرار دادم، با من عشق مى‏ورزد و من با او عشق مى‏ورزم. پس چون با من عشق ورزيد و من با او عشق ورزيدم، حجاب ميان خود و او را برمى‏دارم و خود، نشانه‏هاى برابر چشمانش مى‏شوم. در نتيجه، چون مردم دچار فراموشى و خطا شوند، او دچار فراموشى و خطا نمى‏گردد. آنان، سخنشان سخن پيامبران است. آنان، قهرمانان حقيقى‏اند. اين كسان هستند كه هرگاه بخواهم زمينيان را كيفر يا عذابى دهم، به يادشان مى‏افتم و در نتيجه، عذاب و كيفر را از زمينيان برطرف مى‏كنم.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
أفضَلُ النّاسِ مَن عَشِقَ العِبادَةَ، فَعانَقَها وأحَبَّها بِقَلبِهِ وباشَرَها بِجَسَدِهِ وتَفَرَّغَ لَها، فَهُوَ لا يُبالي عَلى ما أصبَحَ مِنَ الدُّنيا عَلى عُسرٍ أم عَلى يُسرٍ.^۷

۰.برترينِ مردم، كسى است كه عاشق عبادت گردد، پس در آغوشش گيرد و با دلش دوستش بدارد و با پيكرش هماغوشش گردد و خود را وقف آن سازد، و در نتيجه، نسبت به دنيا چنان بى اعتنا گردد كه اهميّت ندهد كه در آسايش است يا سختى.

۰.الفردوس:
عن ابن عبّاس عن رسول الله صلی الله علیه و آله: خِيارُ اُمَّتِيَ الَّذينَ يَعِفّونَ إذا آتاهُمُ اللهُ عز و جل مِنَ البَلاءِ شَيئا. [قالوا: وأَيُّ البَلاءِ؟ قالَ:]^۸ العِشقُ.^۹

۰.ـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر خدا فرمود: «بهترين‌هاى امّت من، كسانى هستند كه هر گاه خداوند عز و جل به چيزى از بلا گرفتارشان سازد، پاك دامنى می‏ورزند».
گفتند: كدام بلا؟
فرمود: «عشق».

۰.امام علی علیه السلام:
ـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ: العِشقُ مَرَضٌ لَيسَ فيهِ أجرٌ ولا عِوَضٌ.^۱۰

۰.ـ در حكمت‏هاى منسوب به ايشان ـ: عشق، بيمارى‏اى است كه نه پاداشى دارد و نه عوضى.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
لا تَستَشيروا أهلَ العِشقِ فَلَيسَ لَهُم رَأيٌ، وإنَّ قُلوبَهُم مُحتَرِقَةٌ، وفِكَرَهُم مُتَواصِلَةٌ، وعُقولَهُم سالِبَةٌ.^۱۱

۰.از عاشق پيشگان مشورت نخواهيد كه آنان رأيى ندارند و دل‌هايشان سوزان و فكرشان جاى ديگر و خردهايشان از آنان گرفته شده است.