60 ـ زیرکی

۰.امام علی علیه السلام:
الكَيِّسُ مَن عَرَفَ نفسَهُ و أخلَصَ أعمالَهُ.^۱

۰.زيرك كسى است كه خود را بشناسد و اعمالش را [براى خدا] خالص گرداند.

۰.امام علی علیه السلام:
الكَيِّسُ مَن كانَ يَومُهُ خَيرا مِن أمسِهِ، و عَقَلَ الذَّمَّ عن نفسِهِ.^۲

۰.زيرك كسى است كه امروزش از ديروزش بهتر باشد و نكوهش را از خود باز دارد.

۰.امام علی علیه السلام:
الكَيِّسُ مَن كانَ غافِلاً عن غيرِهِ، و لنفسِهِ كَثيرَ التَّقاضي.^۳

۰.زيرك كسى است كه از غير خود غافل باشد و از نفْس خويش، زياد بازخواست كند.

۰.امام علی علیه السلام:
الكَيِّسُ مَن تَجَلبَبَ الحَياءَ و ادَّرَعَ الحِلمَ.^۴

۰.زيرك كسى است كه جامه حيا پوشد و زره بردبارى به تن كند.

۰.امام علی علیه السلام:
الكَيِّسُ صَديقُهُ الحَقُّ و عَدُوُّهُ الباطِلُ.^۵

۰.آدم زيرك، دوستش حقّ است و دشمنش باطل.

۰.امام علی علیه السلام:
إنّ الكَيِّسَ مَن كانَ لِشَهوَتِهِ مانِعا و لِنَزوتِهِ عندَ الحَفيظَةِ واقِما قامِعا.^۶

۰.زيرك كسى است كه جلوگير شهوت خود باشد و هنگام خشم، تندى و تيزى خويش را مقهور و سركوب كند.

۰.امام علی علیه السلام:
إنّما الكَيِّسُ مَن إذا أساءَ استَغفَرَ و إذا أذنَبَ نَدِمَ.^۷

۰.زيرك، در حقيقت كسى است كه هرگاه بدى كند، آمرزش طلبد و هر گاه گناه كند، پشيمان شود.

۰.امام علی علیه السلام:
أفضَلُ النّاسِ أعمَلُهُم بالرِّفقِ، و أكيَسُهُم أصبَرُهُم علَى الحَقِّ.^۸

۰.برترين مردم مدارا كننده‌ترين آنهاست و زيركترين آنها، كسى است كه در برابر حق شكيباتر باشد.

۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و آله:
أكيَسُ الكَيْسِ التُّقى، و أحمَقُ الحُمقِ الفُجورُ.^۹

۰.زيرك‌ترين زيركى، پرهيزگارى است و احمقانه‌ترين حماقت، گناه كردن.

۰.امام علی علیه السلام:
كفى بالمَرءِ كَيسا أن يَقِفَ على مَعايبِهِ، و يَقتَصِدَ في مَطالِبِهِ.^۱۰

۰.آدمى را همين زيركى بس كه بر عيب‌هاى خويش آگاه باشد و در خواسته‌هايش راه اعتدال پويد.