243
علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)

۵۳۲.تفسير العيّاشى- به نقل از هارون بن خارجه -: به امام صادق عليه السلام گفتم : من ، شاد مى‏شوم ، بى آن كه در خود و يا دارايى و يا دوستم سببى بيابم و غمگين مى‏شوم بى آن كه غمى در خود و دارايى و دوستم ببينم .
فرمود : «آرى ، شيطان در دل وسوسه مى‏كند و مى‏گويد : اگر نزد خدا خيرى داشتى ، دشمنت را بر تو مسلّط نمى‏كرد و تو را نيازمند او نمى‏كرد . جز اين است كه چشم به راه همان چيزى هستى كه پيش از تو ، انتظار مى‏كشيدند . آيا آنها چيزى گفتند؟ پس اين ، همان غمِ بى‏سبب است ؛ و امّا شادى ، فرشته به دل الهام مى‏كند و مى‏گويد : اگر خداوند ، دشمنت را به رُخ تو كشيده و نيازت را به او قرار داده ، جز روزگارى اندك نباشد . مژده باد مغفرت الهى و فضل او و اين همان گفته خداوند است : «شيطان شما را از نادارى مى‏ترساند و به زشتى فرمان مى‏دهد و خداوند به شما وعده آمرزش و فضل مى‏دهد»» .

۵۳۳.امام صادق عليه السلام : هرگاه خداوند ، خير بنده‏اى را بخواهد ، نقطه سپيدى در دلش نقش مى‏بندد و گوش‏هاى دلش را مى‏گشايد و فرشته‏اى را بر او مى‏گمارد ، تا او را استوار بدارد ، و اگر بدىِ بنده‏اى را بخواهد ، نقطه سياهى در دلش رسم مى‏كند و گوش‏هاى دلش را مى‏بندد و شيطانى را بر او مى‏گمارد تا گم‏راهش كند .
سپس [حضرت‏] اين آيه را تلاوت كرد : «پس كسى را كه خدا بخواهد به راه آورد ، دلش را پذيراى اسلام مى‏كند و هر كس را بخواهد گم‏راه كند ، دلش را سخت تنگ مى‏گردانَد»
.


علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)
242

۵۳۲.تفسير العيّاشي عن هارون بن خارجة عن أبي عبداللَّه عليه السلام ، قال : قُلتُ لَهُ : إنّي أفرَحُ مِن غَيرِ فَرَحٍ أراهُ في نَفسي ولا في مالي ولا في صَديقي ، وأحزَنُ مِن غَيرِ حُزنٍ أراهُ في نَفسي ولا في مالي ولا في صَديقي ؟
قالَ : نَعَم ، إنَّ الشَّيطانَ يُلِمُ‏۱ بِالقَلبِ فَيَقولُ : لَو كانَ لَكَ عِندَ اللَّهِ خَيراً ما أدالَ‏۲ عَلَيكَ عَدُوَّكَ ، ولا جَعَلَ بِكَ إلَيهِ حاجَةً ، هَل تَنتَظِرُ إلّا مِثلَ الَّذِي انتَظَرَ الَّذينَ مِن قَبلِكَ فَهَل قالوا شَيئاً ؟ فَذاكَ الَّذي يَحزَنُ مِن غَيرِ حُزنٍ . وأمَّا الفَرَحُ فَإِنَّ المَلَكَ يُلِمُّ بِالقَلبِ فَيَقولُ : إن كانَ اللَّهُ أراكَ عَلَيكَ عَدُوَّكَ وجَعَلَ بِكَ إلَيهِ حاجَةً ، فَإِنَّما هِيَ أيّامٌ قَلائِلُ أبشِر بِمَغفِرَةٍ مِنَ اللَّهِ وفَضلٍ . وهُوَ قَولُ اللَّهِ : «الشَّيْطَنُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلاً» .۳

۵۳۳.الإمام الصادق عليه السلام : إنَّ اللَّهَ إذا أرادَ بِعَبدٍ خَيراً نَكَتَ في قَلبِهِ نُكتَةً بَيضاءَ ، وفَتَحَ مَسامِعَ قَلبِهِ ، ووَكَّلَ بِهِ مَلَكاً يُسَدِّدُهُ ، وإذا أرادَ بِعَبدٍ سوءاً نَكَتَ في قَلبِهِ نُكتَةً سَوداءَ وشَدَّ عَلَيهِ مَسامِعَ قَلبِهِ ، ووَكَّلَ بِهِ شَيطاناً يُضِلُّهُ . ثُمَّ تَلا هذِهِ الآيَةَ : «فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا» الآية۴ .۵

1.ألَمَّ : نزل به (لسان العرب : ج ۱۲ ص ۵۴۷) .

2.في المصدر «أراك» والصحيح ما أثبتناه كما في بحار الأنوار .

3.تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۱۵۰ ح ۴۹۵ ، بحارالأنوار : ج ۷۰ ص ۵۶ ح ۲۷ .

4.الأنعام : ۱۲۵ .

5.تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۳۷۶ ح ۹۴ عن سليمان بن خالد ، بحارالأنوار : ج ۷۰ ص ۵۷ ح ۳۰ .

  • نام منبع :
    علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)
تعداد بازدید : 59993
صفحه از 973
پرینت  ارسال به