فصل يكم : ضرورت آموزش‏

1 / 1

وجوب آموزش بر دانشمند

۱۲۵۱.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : خداوند از مردم براى يادگيرى پيمان نگرفت ، تا آن‏گاه كه از دانشمندان براى ياد دادن ، پيمان گرفت .

۱۲۵۲.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : خداوند متعال ، از مازاد دانش انسان مى‏پرسد ، همان گونه كه از مازاد دارايى‏اش مى‏پرسد .

۱۲۵۳.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : سزاوار نيست كه دانشمند ، با وجود دانشش ، خاموش بماند و سزاوار نيست كه نادان ، بر نادانى‏اش ساكت باشد . خداوند - كه يادش پرشكوه باد - مى‏فرمايد : «اگر نمى‏دانيد ، از اهل ذكر بپرسيد»
.

۱۲۵۴.امام على عليه السلام : خداوند از مردم نادان براى ياد گرفتن [پيمان‏] نگرفت ، تا آن‏گاه كه از اهل دانش براى ياد دادن [ پيمان‏] گرفت .

علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)

582

الفصل الأوّل : وجوب التّعليم‏

1 / 1

وُجوبُ التَّعليمِ عَلَى العالِمِ‏

۱۲۵۱.رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله : ما أخَذَ اللَّهُ الميثاقَ عَلَى الخَلقِ أن يَتَعَلَّموا حَتّى‏ أخَذَ عَلَى العُلَماءِ أن يُعَلِّموا.^۱

۱۲۵۲.عنه صلى اللّه عليه و آله : إنَّ اللَّهَ تَعالى‏ يَسأَلُ العَبدَ عَن فَضلِ عِلمِهِ كَما يَسأَلُهُ عَن فَضلِ مالِهِ.^۲

۱۲۵۳.عنه صلى اللّه عليه و آله : لا يَنبَغي لِلعالِمِ أن يَسكُتَ عَلى‏ عِلمِهِ ، ولا يَنبَغي لِلجاهِلِ أن يَسكُتَ عَلى‏ جَهلِهِ ، قالَ اللَّهُ جَلَّ ذِكرُهُ : «فَسَْلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ»^۳ .^۴

۱۲۵۴.الإمام عليّ عليه السلام : ما أخَذَ اللَّهُ عَلى‏ أهلِ الجَهلِ أن يَتَعَلَّموا حَتّى‏ أخَذَ عَلى‏ أهلِ العِلمِ أن يُعَلِّموا.^۵

1.أعلام الدين : ص ۸۰ وراجع: الفردوس : ج ۴ ص ۸۴ ح ۶۲۶۲ وبحارالأنوار : ج ۱۱ ص ۲۰۶ .

2.الجامع الصغير : ج ۱ ص ۲۹۱ ح ۱۹۱۱ ، كنزالعمّال : ج ۱۰ ص ۱۸۸ ح ۲۸۹۸۳ كلاهما نقلاً عن الطبراني في الأوسط عن ابن عمر .

3.النحل : ۴۳ .

4.المعجم الأوسط : ج ۵ ص ۲۹۸ ح ۵۳۶۵ عن جابر، كنزالعمّال : ج ۱۰ ص ۲۳۸ ح ۲۹۲۶۴ .

5.نهج البلاغة : الحكمة ۴۷۸ ، خصائص الأئمّة : ص ۱۲۵ ، تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۱۵ ، غرر الحكم : ح ۹۶۵۰ وفيه « . . . الجاهل أن يتعلّم . . . والعالِم أن يُعلّم» ، عوالي اللآلي : ج ۴ ص ۷۱ ح ۴۱، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۸۱ ح ۸۱ و ح ۸۳ .