651
علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)

4 / 4

سكوت‏

۱۳۹۸.امام على عليه السلام : بسى سخن كه پاسخش خاموشى است .

۱۳۹۹.امام على عليه السلام : برخى سكوت‏ها از پاسخ دادن رساترند .

۱۴۰۰.امام على عليه السلام- در سفارش به پسرش امام حسين عليه السلام -: آفرين ! آفرين بر دانشمندى كه در كارش جدّيت كند و از شبيخون مرگ بترسد ، پس آماده كند و فراهم آورد . اگر پرسيده شود ، خيرخواهى كند و اگر رهايش كنند ، خاموش ماند . سخنش درست و خاموشى‏اش بى‏آن كه از ناتوانى باشد ، خود ، گونه‏اى پاسخ است .

۱۴۰۱.امام على عليه السلام : پاسخ ندادن به نادان ، رساترين پاسخ به اوست .

۱۴۰۲.امام على عليه السلام : چون در برابر نادانْ بردبارى نمودى ، او را پاسخى گشاده (مُفصّل) داده‏اى .

۱۴۰۳.مصباح الشريعة- در آنچه به امام صادق عليه السلام نسبت داده است -: با روى گرداندن و پاسخ ندادن با نادان روبه‏رو شو ، تا مردم ياورت شوند؛ زيرا هركس به نادان پاسخ دهد ، گويى هيزم بر آتش مى‏نهد .

۱۴۰۴.عيون أخبار الرضا عليه السلام- به نقل از موسى بن محمّد محاربى از مردى كه نامش را گفت -: از امام رضا عليه السلام نقل شده كه مأمون به ايشان گفت : بهترين شعرى را كه درباره سكوت در برابر نادان و نكوهش نكردن دوست مى‏دانى ، برايم بخوان .
امام عليه السلام فرمود :

«دوستم مرا تنها مى‏گذارد و دور مى‏شود/ولى من براى آن ، علّت‏هايى را در نظر مى‏آورم .
و چنين مى‏بينم كه اگر سرزنشش كنم ، وى را برانگيخته باشم/پس سرزنش نكردنش را خود ، سرزنشى مى‏بينم .
و هرگاه گرفتار نادانى زورگو مى‏گردم/كه كارى ناشدنى را درست مى‏پندارد .
در برابر او سكوت اختيار مى‏كنم كه بسا/خاموش ماندن از پاسخ ، خود ، پاسخ است» .
مأمون گفت : اين [شعر] چه زيبا بود . چه كسى آن را سروده است؟
فرمود : «از برخى جوانان ماست» .


علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)
650

4 / 4

السُّكوت‏

۱۳۹۸.الإمام عليّ عليه السلام : رُبَّ كَلامٍ جَوابُهُ السُّكوتُ.۱

۱۳۹۹.عنه عليه السلام : إنَّ مِنَ السُّكوتِ ما هُوَ أبلَغُ مِنَ الجَوابِ.۲

۱۴۰۰.عنه عليه السلام- في وصيّته لإبنه الحسين عليه السلام - : بَخٍّ بَخٍّ لِعالِمٍ عَمِلَ فَجَدَّ ، وخافَ البَياتَ فَأَعَدَّ وَاستَعَدَّ، إن سُئِلَ نَصَحَ وإن تُرِكَ صَمَتَ ، كَلامُهُ صَوابٌ وسُكوتُهُ مِن غَيرِ عِيٍّ جَوابٌ.۳

۱۴۰۱.عنه عليه السلام : تَركُ جَوابِ السَّفيهِ أبلَغُ جَوابِهِ.۴

۱۴۰۲.عنه عليه السلام : إذا حَلُمتَ عَنِ الجاهِلِ فَقَد أوسَعتَهُ جَواباً.۵

۱۴۰۳.مصباح الشريعة- فيما نَسَبَهُ إلَى الإمامِ الصّادِقِ عليه السلام - : قابِلِ السَّفيهَ بِالإِعراضِ عَنهُ وتَركِ الجَوابِ يَكُنِ النّاسُ أنصارَكَ ، لِأَنَّهُ مَن جاوَبَ السَّفيهَ فَكَأَنَّهُ قَد وَضَعَ الحَطَبَ عَلَى النّارِ.۶

۱۴۰۴.عيون أخبار الرضا عليه السلام عن موسى بن محمّد المحاربي عن رجل ذكر اسمه عن الإمام الرّضا عليه السلام : إنَّ المَأمونَ قالَ لَهُ : أنشِدني أحسَنَ ما رُوّيتَهُ فِي السُّكوتِ عَنِ الجاهِلِ وتَركِ عِتابِ الصَّديقِ .
فَقالَ عليه السلام :

إنّي لَيَهجُرُنِي الصَّديقُ تَجَنُّبًافَاُريهِ أنَّ لِهَجرِهِ أسبابا
وأراهُ إن عاتَبتُهُ أغرَيتُهُفَأَرى‏ لَهُ تَركَ العِتابِ عِتابا
وإذا بُليتُ بِجاهِلٍ مُتَحَكِّمٍيَجِدُ المُحالَ مِنَ الاُمورِ صَوابا
أولَيتُهُ مِنِّي السُّكوتَ ، ورُبَّماكانَ السُّكوتُ عَنِ الجَوابِ جَوابا
فَقالَ المَأمونُ: ما أحسَنَ هذا ! هذا مَن قالَهُ؟
فَقالَ : لِبَعضِ فِتيانِنا.۷

1.غرر الحكم : ح ۵۳۰۳، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۶۶ ح ۴۸۵۳ .

2.سجع الحمام: ص ۱۱۸ ح ۳۹۱ نقلاً عن كتاب التمثيل والمحاضرة للثعالبي .

3.تحف العقول: ص ۹۱، بحارالأنوار : ج ۷۷ ص ۲۳۹ .

4.غرر الحكم : ح ۴۴۹۸، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۰۱ ح ۴۰۶۴ .

5.غرر الحكم : ح ۴۱۰۴، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۳۶ ح ۳۱۰۵ .

6.مصباح الشريعة : ص ۳۱۷، بحارالأنوار : ج ۷۱ ص ۴۲۲ ح ۶۱ .

7.عيون أخبار الرضا عليه السلام : ج ۲ ص ۱۷۴ ح ۱ ، العُدد القويّة : ص ۲۹۳ ح ۲۱ نحوه، بحارالأنوار : ج ۴۹ ص ۱۰۸ .

  • نام منبع :
    علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)
تعداد بازدید : 61086
صفحه از 973
پرینت  ارسال به