2 / 2

اخلاق پسنديده‏

۱۶۱۸.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : دانش را فرا گيريد و آرامش و وقار را براى آن بياموزيد و در برابر آن كه از او فرا مى‏گيريد ، فروتنى كنيد .

۱۶۱۹.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : هر كس دانشش را افزود ، ولى زهدش را نيفزود ، جز بر دورى از خدا نيفزوده است .

۱۶۲۰.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : ورع ، زيباست و در دانشمندان ، زيباتر .

۱۶۲۱.پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله : زيور دانش ، احسان است .

۱۶۲۲.امام على عليه السلام : اساس دانش ، نرمش و اساس نادانى ، درشتى است .

۱۶۲۳.امام على عليه السلام : اساس دانش ، قدرت تشخيص اخلاقى و نماياندن پسنديده آن و ريشه كن كردن ناپسند آن است .

ر . ك : ص 731 (بردبارى) و ص 737 (سكوت) و ص 739 (فروتنى) .

علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)

728

2 / 2

مَكارِمُ الأَخلاقِ‏

۱۶۱۸.رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله : تَعَلَّمُوا العِلمَ وتَعَلَّموا لِلعِلمِ السَّكينَةَ وَالوَقارَ ، وتَواضَعوا لِمَن تَعَلَّمونَ مِنهُ.^۱

۱۶۱۹.عنه صلى اللّه عليه و آله : مَنِ ازدادَ عِلماً ثُمَّ لَم يَزدَد زُهداً لَم يَزدَد مِنَ اللَّهِ إلّا بُعداً.^۲

۱۶۲۰.عنه صلى اللّه عليه و آله : الوَرَعُ حَسَنٌ ، ولكِن فِي العُلَماءِ أحسَنُ.^۳

۱۶۲۱.عنه صلى اللّه عليه و آله : زينَةُ العِلمِ الإِحسانُ.^۴

۱۶۲۲.الإمام عليّ عليه السلام : رَأسُ العِلمِ الرِّفقُ ، رَأسُ الجَهلِ الخُرقُ‏^۵ .^۶

۱۶۲۳.عنه عليه السلام : رَأسُ العِلمِ التَّمييزُ بَينَ الأَخلاقِ ، وإظهارُ مَحمودِها ، وقَمعُ مَذمومِها.^۷

راجع: ص 730 (الحلم) و ص 736 (الصمت) و ص 738 (خفض الجناح) .

1.المعجم الأوسط : ج ۶ ص ۲۰۰ ح ۶۱۸۴ عن أبي هريرة ، جامع بيان العلم وفضله : ج ۱ ص ۱۲۵ عن أبي سعيد الخدري وزاد فيه «وَلا تَكُونوا جَبابِرَةَ العُلَماءِ» ، حلية الأولياء : ج ۶ ص ۳۴۲ ، الفردوس : ج ۲ ص ۴۱ ح ۲۲۳۸ كلاهما عن عمر وفيهما صدره إلى «الوقار» وليس فيهما «السكينة» ، كنزالعمّال : ج ۱۰ ص ۱۴۱ ح ۲۸۷۱۷ ؛ تنبيه الخواطر : ج ۱ ص ۸۲ وفيه «والحلم ولا تكونوا من جبابرة العلماء فلا يقوم علمكم بجهلكم» بدل «وتواضعوا لمن تعلمون منه» ، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۳۷ ح ۴۹ .

2.تاريخ اليعقوبي : ج ۲ ص ۱۰۲ ، كنز الفوائد: ج ۲ ص ۱۰۸ نحوه ، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۳۷ ح ۵۰ ؛ الفردوس: ج ۳ ص ۶۰۲ ح ۵۸۸۷ عن الإمام عليّ عليه السلام عنه صلى اللّه عليه و آله ، كنزالعمّال : ج ۱۰ ص ۱۹۳ ح ۲۹۰۱۶ .

3.الفردوس: ج ۳ ص ۹۲ ح ۴۲۵۸ عن الإمام عليّ عليه السلام ، كنزالعمّال : ج ۱۵ ص ۸۹۶ ح ۴۳۵۴۲ .

4.كتاب من لا يحضره الفقيه: ج ۴ ص ۴۰۲ ح ۵۸۶۸ عن أبي الصباح الكناني عن الإمام‏الصادق عليه السلام ، جامع الأحاديث للقمّي : ص ۸۴ ، بحارالأنوار : ج ۲ ص ۲۶ ح ۲ .

5.الخُرق بالضمّ: الجهل والحُمق (النهاية : ج ۲ ص ۲۶).

6.غرر الحكم: ح ۵۲۲۴ و ح ۵۲۲۵ ، وفي طبعة النجف: ۱۸۲ «الحزق» بدل «الخُرق» ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۶۴ ح ۴۸۰۳ و ۴۸۰۴ .

7.غرر الحكم : ح ۵۲۶۷ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۲۶۴ ح ۴۸۱۹ وفيه «العمل» بدل «العلم» .